بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل، فائو، استفاده «فاجعه بار» از پلاستیک در کشاورزی در سراسر جهان، ایمنی مواد غذایی و احتمالاً سلامت انسان را تهدید میکند.
این سازمان اعلام کرده زمینهای کشاورزی حاوی ریزپلاستیکهای بیشتری نسبت به اقیانوسها هستند و شواهد غیر قابل انکاری وجود دارد که نشان میدهد باید در نحوه مدیریت میلیونها تن پلاستیکی که هرساله در صنایع غذایی و کشاورزی به کار برده میشود تجدید نظر شود.
روزنامه بریتانیایی گاردین جزئیاتی از این گزارش منتشر کرده که در ادامه میآید.
در گزارش فائو آمده نگرانی در مورد تجزیه پلاستیک و تبدیل آن به ریزپلاستیکها در زمین رو به افزایش است. انسان و حیوانات این ریزپلاستیکها را مصرف میکنند و برخی از آنها حاوی مواد افزودنی سمی هستند که حتی میتوانند بیماریزا باشند. برخی حیوانات دریایی با خوردن پلاستیک آسیب میبینند، اما هنوز اطلاعات زیادی در مورد تاثیر آن بر حیوانات در خشکی و انسانها وجود ندارد.
ماریا هلنا سمدو، معاون مدیر کل فائو گفت: «این گزارش یک فراخوان جدی برای اقدام قاطع در مهار استفاده فاجعهبار از پلاستیک در بخشهای کشاورزی است.»
او میگوید: «خاک یکی ازدریافتکنندههای اصلی پلاستیکهای مورد استفاده در کشاورزی است و نسبت به اقیانوسها حاوی مقدار بیشتری از ریزپلاستیکها است.» ریزپلاستیکها میتوانند در زنجیرههای غذایی انباشت شوند و امنیت غذایی، ایمنی غذا و به طور بالقوه سلامت انسان را تهدید کنند.»
خاک منبع حیات برای همه موجودات در خشکی است، اما فائو در دسامبر ۲۰۲۰ هشدار داد آینده خاکهای کشاورزی بدون اقدام برای متوقف کردن تخریب آنها «تاریک» خواهد بود. آلودگی ناشی از ریزپلاستیک نیز یک مشکل جهانی است که از قله اورست تا عمیقترین گودالهای اقیانوسی را فراگرفته است.
در گزارش فائو که کارشناسان مستقل آن را بررسی کردهاند، تخمین زده شده که ۱۲/۵ میلیون تن محصولات پلاستیکی در تولیدات گیاهی و حیوانی در سال ۲۰۱۹ و ۳۷/۳ میلیون تن دیگر در بستهبندی مواد غذایی استفاده شده است.
در این گزارش آمده پلاستیک مادهای ارزان است که به آسانی میتوان از آن محصولات فراوانی تولید کرد؛ از خاکپوشهای پلاستیکی گرفته تا پوششهای پلاستیکی مورد استفاده در گلخانهها. یکی دیگر از موارد استفاده از پلاستیک در کشاورزی گلولههای کود پوشش داده شده با پلیمر است که مواد مغذی را آهستهتر و کارآمدتر آزاد میکند.
این گزارش میگوید: «با وجود همه این فواید، وقتی پلاستیک مورد استفاده در کشاورزی آسیب میبیند، تخریب میشود و یا به صورت زباله در محیط زیست دور ریخته میشود، خطرات جدی آلودگی زیستمحیطی و آسیب به سلامت انسان و اکوسیستم را به همراه دارد.»
بر اساس این گزارش، دادههای مربوط به استفاده از پلاستیک محدود است، اما تخمین زده میشود آسیا بزرگترین مصرفکننده است که حدود نیمی از مصرف جهانی را به خود اختصاص میدهد. علاوه بر این، انتظار میرود تقاضای جهانی برای محصولات عمدهای مانند پوششهای پلاستیکی مورد استفاده در گلخانهها، خاکپوشی و سیلوها تا سال ۲۰۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش یابد.
تنها بخش کوچکی از پلاستیکهای مورد استفاده در کشاورزی جمع آوری و بازیافت میشوند. فائو گفت: «فوریت برای اقدام هماهنگ و قاطع را نمیتوان دست کم گرفت.»
پروفسور جاناتان لیک، از دانشگاه شفیلد در بریتانیا و یکی از اعضای هیأت اتحادیه خاکهای پایدار بریتانیا، میگوید: «آلودگی خاکهای کشاورزی با پلاستیک مشکلی فراگیر و دائمی است که سلامت خاک را در بسیاری از نقاط جهان تهدید میکند.»
او گفت با اینکه اثرات نامطلوب پلاستیک روی کرمهای خاکی، که نقش مهمی در حفظ سلامت خاک و محصولات کشاورزی دارند، دیده شده، اما تاثیرات منفی پلاستیک روی خاکهای کشاورزی هنوز به خوبی درک نشده است.
پروفسور لیک در ادامه میافزاید: «ما هماکنون مقدار زیادی از این مواد غیرطبیعی را بدون اینکه متوجه اثرات بلندمدت آنها باشیم به خاکهای کشاورزی اضافه میکنیم. ما باید از وارد شدن پلاستیکها به زمین پیشگیری کنیم زیرا پس از اضافه شدن آنها به زمین از بین بردن آنها غیرممکن است.»
گزارش فائو راهحلی به نام «مدل آر۶» ارائه میدهد: امتناع، طراحی مجدد، کاهش، استفاده مجدد، بازیافت و بازیابی؛ یعنی به کارگیری شیوههای کشاورزی که از استفاده از مواد پلاستیکی اجتناب میکند، محصولات پلاستیکی را با مواد طبیعی یا قابلبازیافت جایگزین میکند، استفاده از محصولات پلاستیکی قابل استفاده مجدد را ترویج میدهد و مدیریت زبالههای پلاستیکی را بهبود میبخشد.