با به درازا کشیده شدن همهگیری کوویدـ۱۹، توانایی جمعی ما برای رد کردن ناملایمات و دوباره سر پا شدن از نظر عاطفی، هر روز به چالش کشیده میشود. برخی از ترومای ناشی از بیماری، بستری شدن در بیمارستان و مرگ رنج بردهاند.
خیلیها هم از دست دادن کارشان، نامشخص بودن وضعیت اقتصادی و بیثباتی مالی را از سر گذراندهاند.
اما آیا بهعنوان انسان توانایی تاب آوردن چنین فشارهایی را داریم؟
دکتر دنیس چارنی، روانپزشک مقیم نیویورک میگوید دههها پژوهش نشان میدهد که پاسخ به این سوال «بله» است. hو معتقد است اگر راهورسم دوام آوردن را بلد نیستیم، میتوانیم آن را یاد بگیریم.
چارنی کتاب «سرسختی: علم چیرگی بر بزرگترین چالشهای زندگی» را بههمراه نویسنده دیگری و در همین زمینه نوشته است.
راههای زیر برخی ویژگیهای شخصیتی و رفتار افراد مقاوم است که توانستند از بدترین وقایعی که زندگی پیش پایشان میگذاشت جان سالم به در ببرند و ببالند.
۱-مثبت بمانید
چارنی بر این باور است که خوشبینی خصیصه کلیدی افراد مقاوم است. البته که این، صرفا گفتن جملاتی مثل «قادرم هر آنچه بخواهم بکنم» نیست. چارنی میگوید بهجای آن، بکوشید «خوشبین واقعگرا» باشید.
دکتر چارنی بر این باور است که افراد خوشبین هم به جنبههای منفی مشکلاتی که با آن روبهرو میشوند دقت میکنند، اما آنچه آنان را از بدبینها متمایز میکند این است که در آن نقطه گیر نمیکنند. چارنی بر این باور است که خوشبینها از آنچه از دست دادهاند دست برمیدارند و بر مسائلی که میتوانند حلشان کنند تمرکز میکنند.
۲-از چالشهایتان بیاموزید
چارنی میگوید که گرچه بر اساس علم برخی ژنها در خوشبینی و سرسختی افراد نقش دارد اما ژن تعیینکننده سرنوشت نیست.
او گفت برخی افراد بیش از دیگران توانایی مدیریت استرس را دارند؛ اما تجربه هم مهم است و تجربه گذراندن هر چالشی در زندگی به کار عبور از چالشی دیگر، ولو جدید و تازه، میآید.
او تاکید کرد که چنین خصیصه مهمی میتواند به بزرگسالان و کودکان آموزش داده شود.
۳-الگوی مقاومت داشته باشید
بهباور چارنی، شناختن افرادی که میتوانید آنها را برای استقامتشان در فائق آمدن بر چالشهای زندگی تحسین کنید، از دیگر ویژگیهای کلیدی افراد مقاوم است. الگوهای شما میتوانند اعضای خانواده، دوست، معلم و غیرهوغیره باشند و نیاز نیست آنها را دیده باشید تا بتوانید از تجاربشان درس بگیرید.
۴-خوب و بدتان را بشناسید
سالها تحقیقات چارنی نشان داد که داشتن قوه تشخیص خوب و بد نیز از ویژگیهای مهم افراد سرسخت است.
چارنی میگوید لازم نیست تشخیص خوب و بد در وجود شما وابسته به مذهب و یا معنویت باشد؛ خداناباورانیاند که قوه تشخیص بسیار قدرتمندی برای انجام کار درست دارند.
۵-هدفمند باشید
تحقیقات نشان میدهد که داشتن شور و یا هدف در زندگی هم برای مقاوم شدن مهم است. دانستن اینکه با زندگیتان چه میکنید و بتوانید برای آن توجیهی اخلاقی بیابید، از خصایص کلیدی سرسختی است. چارنی گفت که بشردوستی از ویژگیهای بسیار بارز افراد مقاوم است. کمک به دیگران، به شما احساس هدفمندی میدهد که به باقی بخشهای زندگیتان هم تسری مییابد.
۶- شوخطبع باشید
شوخطبعی در مواقع استرس شدید میتواند بسیار کمکحال باشد. چارنی بهنقل از کسانی که در چنین مواقعی به شوخطبعی متوسل شدهاند گفت که این خصیصه میتواند در تیرهوتارترین زمان به یاریتان بیاید و در بدترین مواقع، موجب احساس پیوند با دیگران و خوشی شود.
۸-حلقه حمایت داشته باشید
داشتن شبکهای از دوستان و اعضای خانواده از دیگر رموز مقاومت است. هر کسی باید در هنگام سختی از نوعی حمایت برخوردار باشد.
۹- منعطف باشید
جورج بونانو، استاد روانشناسی بالینی عقیده دارد که افراد میتوانند با به خرج دادن انعطاف بیشتر، مقاومتر شوند. این انعطاف یعنی توانایی استفاده از ابزار و شیوههایی گوناگون برای فائق آمدن بر چالشهای زندگی.
بونانو افزود که پرسیدن سوالاتی همچون «چه اتفاقی در حال رخ دادن برای من است؟چرا باید اینجا باشم؟» برای تمرکزبخشی به ذهن در مواقع دشواری کمک میکند و پس از پرسش این سوالها باید بهدنبال ابزار موردنظر در جعبه ابزار گشت.
بونانو گفت که اگر ابزاری که برداشتهایم به ما کمکی نکرد، کمی تغییرش را میدهیم و یا ابزار دیگری برمیداریم. این همان چیزی است که آن را انعطاف مینامیم.
چارنی میگوید برای مدیریت چالشهایتان در زندگی، همواره در حال آموختن از الگوها و تجربیات پیشین خودید و اینها همه قسمتی از رشد «جعبه ابزار» شما برای رویارویی با چالش کنونیتان است.