نتایج یک پژوهش که نخستین در نوع خود به شمار میرود نشان میدهد که احتمال مرگ، عوارض بعد از عمل و بستری شدن دوباره در بیمارستان برای بیماران زنی که زیر دست جراح مرد میروند بیشتر از زمانی است که پزشک جراح زن بوده باشد.
این تحقیق که با بررسی ۱/۳ میلیون بیمار، ۳ هزار پزشک و ۲۱ نوع عمل جراحی انجام شده است در نشریه پزشکیجراحی «جما» منتشر شده است.
گاردین به گوشههایی از این پژوهش پرداخته است که در پی میآید.
این تحقیق اولین پژوهشی است که رابطه بین جنس بیمار، جنس جراح و نتیجه عمل را مورد بررسی قرار میدهد و سه مورد از «نتایج نامساعد پساجراحی»، مرگ، بستری دوباره بیمار و عوارض ناشی از عمل طی ۳۰ روز پس از انجام آن، را مورد بررسی قرار داده است.
بر اساس یافتههای این پژوهش، احتمال مرگ زنان در صورت قرار گرفتن تحت عمل با جراح مرد تا ۳۲ درصد و اینکه نتیجه عمل آنان بد باشد تا ۱۵ درصد بیشتر از زمانی است که پزشک جراح، زن باشد.
بهگفته محققان این پژوهش، «جانبداریهای جنسی نهان» ممکن است به توضیح اینکه چرا زنان هنگام جراحی بهدست مردان جراح اینچنین با خطرات بیشتر روبهرویند، کمک کند.
«جانبداریهای جنسی نهان»، که در آن جراحان مرد با تکیه بر ناخودآگاه، جانبداریها، کلیشهها و نگرشهای عمیقا نهادینه عمل میکنند میتواند یکی از دلایل احتمالی باشد. تفاوت در نحوه ارتباط برقرار کردن زن و مرد و همچنین مهارتهای میانفردی حاضر در گفتوگوی جراحان با بیماران پیش از انجام عمل، نیز ممکن است عاملی دیگر باشد. همچنین تفاوت بین سبک کاری جراحان زن و مرد، نحوه تصمیمگیری و قضاوت، ممکن است موثر باشد.
آنجلا جرث، استاد اپیدمیشناسی بالینی در دانشگاه تورنتو کانادا که در انجام پژوهش مذکور مشارکت داشته است، گفت که جامعه آماری این پژوهش متشکل از ۱/۳ بیمار و حدود ۳ هزار جراح بود و یافتهها نشان داد که در صورت جراحی بیماران زن توسط جراح مرد، احتمال اینکه نتیجه عمل بدتر از آب دربیاید تا ۱۵ درصد بیشتر است.
جرث افزود که این یافتهها نمایانگر پیامدهای پزشکی برای بیماران زن است و خود را به اشکالی چون عوارض، بستری شدن دوباره در بیمارستان و مرگ بیشتر بیماران زن نسبت به بیماران مرد نشان میدهد.
جرث با نگرانکننده خواندن یافتههای این پژوهش گفت که نباید تفاوتی در نتیجه عمل برای زن و مرد، فارغ از جنس جراح وجود داشته باشد.
جرث افزود هنگامی که پزشک زن بیمار را عمل میکند، نتیجه عمل در کل، و بهویژه برای بیماران زن، بهتر است. این امر با در نظر گرفتن تفاوتها در وضعیت سلامتی بیماران، سن و دیگر عوامل، هنگامی که بیماران عمل جراحی یکسانی را پشت سر میگذارند، همچنان صادق است.
جرث و همکارانش پروندههای پزشکی بیش از ۱/۳ میلیون بیمار در اونتاریو، پایتخت کانادا، که بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ تحت ۲۱ عمل جراحی معمول قرار گرفته بودند و حدود ۳ هزار جراح این عملها را بررسی کردند. این جراحیها از عمل تعویض مفاصل لگن و زانو، کاهش وزن، آپاندیس، کیسه صفرا تا جراحیهای پیچیدهتر مانند عمل قلب باز، ترمیم آنوریسم و جراحی مغز را شامل میشد.
برای هر ۱/۳ میلیون عمل، جنس بیمار، جزئیات جراحی و جنس جراح بررسی شد.
یافتهها نشان داد که نتیجه عمل بیماران مرد، فارغ از جنس پزشکشان یکسان بود، حال آنکه نتیجه عمل برای بیماران زن با جراح زن، بهتر بود. نتیجه عملها بهدست جراحان زن، فارغ از جنس بیمار، یکی بود.
جرث با بیان اینکه جراحان مرد عالی وجود دارند که نتیجه عمل آنها همیشه خوب است، گفت مورد نگرانکننده در این بررسیها این است که تفاوتهایی جدی میان جراحان زن و مرد را نشان میدهد که میتواند بر روی نتایج کلی برای بیماران اثرگذار باشد.
چنان که پیشتر آمد، آمار مرگ زنان در صورتی که پزشک جراح مرد بود تا ۳۲ درصد بیشتر از زمانی بود که جراح، زن بود. مثلا ۱/۴ درصد زنانی که عمل قلب با جراح مرد داشتند مرده بودند اما این آمار هنگامی که پزشک زن بود ۱ درصد بود. در هر دو جراحیهای مغزی و عروقی، ۱/۲ بیماران زن با جراح مرد، جانشان را از دست داده بودند اما با جراح زن این آمار بسیار پایین تر و ۰/۹ درصد بود؛ بهعبارتی احتمال مرگ با داشتن جراح مرد برای بیمار زن تا ۳۳ درصد بالاتر بود.
در کل، احتمال عوارض پس از عمل جراحی برای بیماران زن تا ۱۶ درصد، احتمال بستری دوبارهشان ۱۱ درصدو تا ۲۰ درصد احتمال طولانیتر ماندن آنان در بیمارستان وجود داشت.
جرث گفت برای توضیح چنین یافتههایی، ذکر تفاوت تکنیکی میان جراحان زن و مرد غیرمحتمل به نظر میرسد، چرا که هر جراحان زن و مرد هر دو آموزش مشابهی در این زمینه میبینند.
یک پزشک زن با ۲۰ سال سابقه جراحی با اشاره به نتایج این پژوهش گفت ممکن است بیماران زن راحتتر باشند پیش از عمل جراحیشان تا با پزشک زن صحبت کنند و درباره اقداماتی که لازم است انجام دهند تا نتیجه عملشان خوب از آب دربیاید حرف بزنند؛ مثلا سیگارشان را ترک کنند تا عمل پیوند استخوانشان موفقیتآمیز باشد.
کالج سلطنتی جراحان انگلستان با جالب خواندن یافتههای این پژوهش گفت که تحقیقی با جزئیات بیشتر نیاز است تا ارتباط، اعتماد و رابطه پزشک و بیمار را مورد بررسی قرار دهد.