بر اساس یک مطالعه، ویروس کرونا در بدن یک زن مبتلا به اچآیوی (ایدز) در آفریقای جنوبی ۲۱ بار جهش پیدا کرده است. این زن که دارو و درمانهای کافی برای بیماری خود دریافت نمیکرده، به مدت ۹ ماه به ویروس کرونا مبتلا بوده است.
به گزارش بلومبرگ، این مطالعه که توسط دانشمندان دانشگاه استلنبوش و دانشگاه کوازولو ناتال در آفریقای جنوبی انجام شده، نشان داد وقتی این زن ۲۲ ساله داروهای لازم برای درمان اچآیوی را به طور منظم و به اندازه کافی مصرف کرد سیستم ایمنی او تقویت شد و توانست از بیماری کووید-۱۹ در عرض شش تا نه هفته بهبود یابد. این تحقیق هنوز مورد بررسی محققان دیگر قرار نگرفته است.
این مطالعه بار دیگر نشان میدهد که ویروس کرونا احتمالا وقتی وارد بدن افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، میشود، به سرعت جهش مییابد و ممکن است منجر به پیدایش سویههای جدیدی از ویروس شود. از بزرگترین گروههایی که سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند مبتلایان به اچآیوی هستند که داروی مناسب و کافی مصرف نمیکنند.
آفریقای جنوبی بیشترین آمار ابتلا به اچآیوی در جهان را دارد. از ۶۰ میلیون نفر جمعیت این کشور ۸/۲ میلیون نفر آن به این ویروس مبتلا هستند. نوع بتا، که بیمار مورد مطالعه به آن آلوده شده بود، و اومیکرون هر دو در آفریقای جنوبی پیدا شدند.
دانشمندان با تاکید بر اینکه این هنوز یک فرضیه است، میگویند: «این مورد، مانند موارد قبلی، نشان میدهد شیوع بالای ویروس اچآیوی میتواند مسیری بالقوه برای ظهور سویههای جدید ویروس کرونا باشد و گزارشهای قبلی را که کلید کنترل جهش ویروس کرونا درمان موثر ایدز است، تایید میکند.»
اما خبر خوش در این روزها این است که شرکت مدرنا شاید در آستانه تولید این واکسن بسیار مهم باشد، واکسنی که از واکسن کووید-۱۹ نیز مهمتر است. این شرکت اعلام کرده به یک واکسن MRNA یا RNA پیامبر دست یافته که برای درمان ایدز طراحی شده است.
شرکت زیستفناوری مدرنا با همکاری سازمان غیرانتفاعی «ابتکار عمل بینالمللی واکسن ایدز» روز پنجشنبه هفتم بهمن ماه، اولین مرحله از کارآزمایی بالینی این واکسن را آغاز کردند.
واکسن اچآیوی نیز مانند واکسن کووید-۱۹، بدن را فریب میدهد پروتئینهایی بسازد که فرد را در برابر ایدز ایمن کند. هدف پژوهشگران در این مرحله بالینی این است که دریابند آیا دریافت کننده واکسن میتواند نوع خاصی از گلبولهای سفید خون، معروف به سلولهای B را القا کند که باعث تولید آنتیبادیهایی برای مقابله با ویروس ایدز شوند. به گفته مدرنا این پروتئینها «به طور گسترده هدف واکسن ایدز است و این اولین گام در این فرآیند است.»
پس از تولید واکسن کرونا، این پرسش مطرح شد که چرا دانشمندان پس از ۲۰ سال تحقیق هنوز نتوانستهاند واکسن ایدز را تولید کنند؛ در حالیکه واکسن کرونا در زمان بسیار کوتاهی تولید شد.
واقعیت این است که پژوهشگران همواره در حال تحقیق روی چندین واکسن ایدز بودهاند.
پژوهشگران میگویند تحقیق در مورد واکسن کرونا شناخت زیادی از نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن و پیچیدگیهای آن به آنها داده که به روند تحقیق در مورد واکسن ایدز کمک بسیار زیادی کرده و آنها نسبت به نتایج تحقیقات امیدوار و خوشبین هستند اما همچنان معتقدند تا رسیدن به یک واکسن کارآمد برای ویروس ایدز فاصله دارند.
شرکت مدرنا که اخیرا واکسن ایدز خود را مورد کارآزمایی بالینی قرار داده نیز از روشهایی که برای تولید واکسن موفق کرونای خود به کار برده برای تولید واکسن ایدز استفاده کرده است.
بر اساس گزارش موسسه بینالمللی واکسن ایدز، پژوهشگران در تهیه واکسن ویروس کرونا تحقیقات خود را بر تهیه واکسنی متمرکز کردهاند که بتواند با سویههای نگرانکننده مقابله کند. اما ویروس ایدز قابلیت جهش بسیار سریعی دارد و میلیونها سویه جهشیافته دارد. با توجه به این ویژگی، دانشمندان باید به واکسنی دست پیدا کنند که بتواند با تنوع بینهایت گسترده سویههای ویروس ایدز مقابله کند.
اولیور شوارتز، رئیس مرکز ایمنی و بخش ویروسشناسی موسسه پاستور در پاریس، میگوید در حالی که بیشتر افراد میتوانند به طور طبیعی پس از ابتلا به ویروس کرونا بهبود یابند و در نتیجه مصونیت پیدا کنند، اما در مورد ویروس ایدز اینگونه نیست. او در ادامه گفت: «ویروس ایدز بسیار راحتتر از ویروس کرونا جهش مییابد و بنابراین تولید پادتنهای بهاصطلاح خنثیکنندهای که بتواند به طور گسترده از بروز عفونت جلوگیری کند، دشوارتر است»
تنها تعداد انگشت شماری به طور طبیعی این پادتنها را پس از ابتلا به ایدز تولید میکنند. تحقیق روی واکسن ایدز نیازمند مطالعه این موارد نادر تولید پادتن، درک نحوه عملکرد آنها و تلاش برای تکثیر آنها در سیستم ایمنی افراد سالم است.
منصف بنکیران، مدیر تحقیقاتی موسسه ژنتیک انسانی در فرانسه، میگوید پیشرفتهای مهمی در دنیای پزشکی به دست آمده که برای بسیاری از افراد مبتلا به ویروس ایدز این امکان را فراهم میکند زندگی طولانیتر و سالمتری داشته باشند.
مهمتر از همه، با کاهش بار ویروسی فرد آلوده، امروزه درمانهای مختلف ایدز میتوانند شانس انتقال ویروس ایدز به فرد دیگر را به شدت کاهش دهند یا از بین ببرند. اما بنکیران میگوید بسیاری از مردم به این درمانها دسترسی ندارند و آنهایی که دسترسی دارند، گاهی برای پیگیری راههای درمان و مصرف تمام داروهای لازم دچار مشکل میشوند. او در ادامه میافزاید با وجود بهبود دسترسی به راههای درمان، هنوز مشکلاتی در مورد پایبندی مردم به رژیمهای درمانی، حتی در اروپا وجود دارد».
در نبود واکسن، تا کنون تمرکز روی ترویج اقدامات پیشگیرانه مانند رعایت بهداشت در روابط جنسی، استفاده از سرنگهای تمیز و دسترسی بهتر به مراقبتهای بهداشتی برای جمعیتهای محروم و به حاشیهرانده شده بوده است.
۳۸ میلیون نفر در جهان به ویروس اچآیوی یا همان ویروس نقص ایمنی اکتسابی مبتلا هستند که میتواند منجر به بیماری بالقوه کشنده ایدز شود.
کشورهای جنوب صحرای آفریقا حدود ۷۰ درصد از مبتلایان به اچآیوی در جهان را در خود دارند و حدود ۱/۲ میلیون آمریکایی نیز از ابتلا به این ویروس رنج میبرند. آمار دقیق مبتلایان به ایدز در ایران مشخص نیست اما بنابر آخرین گزارش وزارت بهداشت در اوایل دسامبر ۲۰۲۱ و همزمان با روز جهانی ایدز، نزدیک به ۴۳ هزار نفر در ایران به این ویروس مبتلا هستند و سهم زنان از این آمار ۱۸ درصد اعلام شده است.
پس از اعلام این آمار، محمد علی محسنی بندپی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس از افزایش «نگران کننده» آمار زنان مبتلا به ایدز در ایران خبر داد و گفت این «افزایش معنادار» را باید جدی گرفت. بر اساس گزارشهای منتشر شده، آمیزش جنسی به عنوان اصلیترین راه انتقال ویروس شناسایی شده است. با صدور بخشنامه «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» و ممنوعیت فروش بدون نسخه داروها و اقلام پیشگیری از ضدبارداری، زنان بیشتر در معرض ابتلا به ویروس ایدز قرار میگیرند.
حالا امید است با تولید واکسن مدرنا بتوان از شر ویروس ایدز و کرونا خلاص شد.
در مرحله ابتدایی کارآزمایی واکسن ایدز ۵۶ بزرگسال و سالم که آزمایش ایدز آنها منفی بود شرکت کردند. اولین دوز این واکسن در دانشکده پزشکی و علوم بهداشتی دانشگاه جورج واشنگتن تزریق شد.
از بین داوطلبان شرکت کننده در این کارآزمایی، ۴۸ نفر یک یا دو دوز واکسن ایدز دریافت خواهند کرد و ۳۲ نفر آنها یک واکسن یادآور نیز دریافت خواهند کرد. ۸ شرکت کننده دیگر نیز تنها واکسن یادآور دریافت خواهند کرد.
این گروه به مدت شش ماه تحت نظر خواهند بود تا ایمنی واکسن در آنها ارزیابی شود.