با تداوم تنشها در مرز اوکراین با روسیه و گمانهزنیها درباره حمله احتمالی روسیه به این کشور، جو بایدن رئیسجمهوری آمریکا تهدید کرد اگر روسیه به اوکراین حمله کند، آمریکا شخص او را تحریم خواهد کرد.
جو بایدن با بیان اینکه این جنگ «تبعات عظیمی برای جهان» دارد آن را با جنگ جهانی دوم مقایسه کرد. بریتانیا نیز اعلام کرد در صورت حمله روسیه به اوکراین احتمال دارد شخص پوتین را تحریم کند و امانوئل ماکرون نیز هشدار داد روسیه در صورت حمله به اوکراین باید هزینه بالایی پرداخت کند. اما برخی کارشناسان معتقدند، تحریم پوتین به این آسانیها هم نیست. واشنگتن پست در مقالهای کارشناسی-تحلیلی به دلایل این موضوع پرداخته است.
همزمان با تشدید جنگ لفظی بین آمریکا و روسیه، جو بایدن رییس جمهوری آمریکا در سخنانی که از آن به عنوان مرحله بعدی تهدیدها تعبیر میشود از تحریم احتمالی ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه خبر داد.
در تاکتیکهای رایج آمریکا، تحریمهای فردی میتواند شامل ممنوعیت سفر، بلوکه کردن داراییها در حوزه قضایی آمریکا و ممنوعیت تراکنشهای مالی شرکتهای آمریکایی با افراد تحریم شده باشد؛ از حسابهای بانکی گرفته تا سفرهای خانوادگی به دیزنی ورلد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین، در واکنش به تهدید بایدن، گفت که اقدام مستقیم علیه پوتین برای روابط سیاسی آمریکا و روسیه «مخرب» خواهد اما برای پوتین «دردناک» نیست. کارشناس واشگتن پست معتقد است شاید سخنگوی کاخ کرملین چندان هم بیراه نمی گوید.
تحریمهای گستردهتر آمریکا علیه روسیه میتواند سخت و گزنده باشند. نیویورک تایمز گزارش داد مقامهای آمریکایی آمادهاند تا با هدف قرار دادن بانکهای دولتی و قطع وامهای خارجی، فروش اوراق قرضه دولتی و فناوریها برای صنایع مهم و اقدامات دیگر، ضربه سنگینی به سیستم مالی روسیه بزنند.
تحریمهایی در این مقیاس که هدف آن کشوری به بزرگی روسیه است، در نوع خود بیسابقه است و خطر اختلال در سیستم مالی جهانی و همچنین اقدامات تلافیجویانه روسیه را نیز به همراه خواهد داشت. متحدان اروپایی مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا که برای تامین سوخت در کشورهای خود به روسیه وابستهاند، ممکن است تمایلی به پیوستن به این تحریمها نداشته باشند. اما اعمال کامل چنین تحریمهایی میتواند مجازاتی جدی برای رفتار تجاوزگرانه روسیه باشد.
اما اعمال تحریمهایی موثر علیه پوتین شاید دشوارتر از آنچه باشد که تصور میشود. حتی اگر بخواهید داراییهای او را مسدود کنید، باید بدانید که ابن داراییها کجا هستند زیرا پوتین ثروت خود را بهتر از هر شخصیت شروری در فیلمهای جیمز باند مخفی کرده است.
یوجین رامر، کارشناس امور روسیه در بنیاد «کارنگی برای صلح بینالمللی»، در گفتو گو با کارشناس واشنگتن پست گفته: «پوتین هیچ حسابی در بانک جیپی مورگان چیس ( JPMorgan Chase) ندارد. حرفهای زیادی در مورد اینکه او ثروتمندترین مرد جهان با ثروتی بالغ بر صدها میلیارد دلار است وجود دارد. اما من هرگز مدرک معتبری از آن ثروت یا جایی که او آن را نگه می دارد ندیدهام و فکر نمیکنم پوتین برای دوران بازنشستگی خود قصد خرید ملک و املاک در جزایر سانی فلوریدا را داشته باشد.»
مجله اقتصادی فوربس اخیرا درباره ثروت نسبت داده شده به پوتین گفت: ثروت پوتین «احتمالاً دست نیافتنیترین معما در پروژه های پردهبرداری از ثروتهای هنگفت افراد است- سختتر از دستیابی به ثروت ورثه، ثروت برخی دیگر از سران کشورها و حتی خدایان قاچاق مواد مخدر که ما در طول سالها توانستهایم اموالشان را فاش کنیم.» نظریههای مختلفی درباره چگونگی انباشت ثروت پوتین وجود دارد و اینکه او با کاهش بودجه الیگارشهای روس، معاملات مالی غیرقانونی و پرداخت رشوه در قراردادها، یک امپراتوری برای خود ساخته است.
اما اینها همه فقط نظریه هستند. این در حالیاست که داراییهای اعلام شده او نسبتا ناچیز است. بلومبرگ نیوز گزارش داد کرملین در مورد درآمد پوتین ادعا میکند درآمد او حدود ۱۳۱۰۰۰ دلار در سال است. داراییهای اعلام شده او نیز «یک آپارتمان ۷۷ متری، یک گاراژ ۱۸ متری، دو ماشین قدیمی و یک تریلی» اعلام شده که همه در روسیه و خارج از دسترس آمریکاست.
تیموتی ال اوبراین از بلومبرگ نیوز می نویسد: «واقعیت این است که احتمالاً افراد کمی غیر از خود پوتین از ثروت او و محل نگهداری آن مطلع هستند. همین امر تعیین تحریمهای مالی مناسب برای جلوگیری از حمله روسیه به اوکراین و یا مجازات شخص پوتین را دشوار میکند.»
یکی از عجیبترین احتمالات این است که پوتین در واقع آنقدر هم که تصور میشود ثروتمند نیست، زیرا قدرت حیرتانگیز او در داخل کشور او را برای حکمرانی از داشتن ثروت بینیاز میکند.
برخی معتقدند دولتهایی- حتی متحدان آمریکا- که با روسیه تجارت میکنند، با اقداماتی که پوتین را به یک فرد منفور در سطح جهانی تبدیل کند و او را از نشستها و رویدادهای تجاری منع میکند موافقت میکنند.
اما رامر میگوید: «اروپاییها او را از آمدن به کشورهایشان منع نمیکنند و چینیها با آغوش باز از او استقبال خواهند کرد، بنابراین من مطمئن نیستم که ممنوعیت سفر چگونه میتواند کارساز باشد.» پوتین از آن دسته رهبرانی نیست که به دیزنیلند برود. اگر چنین قصدی داشته باشد، یک دیزنیلند در مسکو میسازد.»
با اینکه نسبتا نادر است که آمریکا تحریمهایی علیه رهبری که بر سر کار باشد اعمال کند، اما این اقدام قبلا هم اتفاق افتاده است. نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا، شاید تنها رهبری باشد که آمریکا بیشترین تحریمها را بر او تحمیل کرده است.
کاخ سفید به تحریمهای محتملتری که از هدف قرار دادن مستقیم پوتین پرهیز میکند اشارههایی کرده است. تحریمهایی که افرادی در دایره داخلی کرمیلن و یا نزدیک به آن قرار دارند را هدف قرار میدهد. نیویورک تایمز گزارش داد که این تحریمها میتواند شامل ممنوعیت تحصیل فرزندان برخی نخبگان روسیه در دانشگاههای معتبر آمریکا و اروپا باشد.
افرادی که اینبار مورد هدف تحریمها قرار میگیرند احتمالا کسانی خواهند بود که نسبت به کسانی که پیشتر تحریم شدهاند، به پوتین نزدیکترند. بر اساس گزارشها این افراد میتواند شامل کسانی مانند آلینا کاباوا باشد که یک ژیمناستیک سابق المپیک است و گفته میشود پوتین با او رابطهای عاشقانه داشته است.
هدف از این تحریمها این است که برای دسترسی به پوتین، برای افراد ثروتمند نزدیک به او دردسر درست میکنید و ضربههایی در سطح فردی به امور تجاری و سبک زندگی مجلل آنها وارد میکنید.
هیچ تردیدی وجود ندارد که این تحریمها سخت است. اما اگر هدف مجبور کردن این رهبران برای تغییر مسیر یا در شدیدترین موارد، تغییر رژیم باشد، تحریمهای فردی گاهی تاثیر چندانی ندارند؛ همانگونه که هدف قرار دادن حلقه درونی مادورو کارساز نبوده است.