چه ورزش باشد، چه سیاست، چه هک سایبری و جنگ، تاریخ اخیر روابط روسیه با جهان میتواند در یک جمله خلاصه شود: روسیه قسر در میرود.
آسوشیتدپرس در واکنش به مثبت شدن آزمایش دوپینگ کامیلا ولیوا، رقصنده پاتیناژ روسی ۱۵ ساله شرکتکننده در المپیک زمستانی پکن ۲۰۲۲، به تاریخچه مختصرومفید فرهنگ غالب دوپینگ تحتحمایت دولت روسیه، اشکال دیگر تقلب در فرهنگ روسیه و روابط مشکلساز این کشور با جهان میپردازد.
روسیه ولادیمیر پوتین، در هنر زیر پا گذاشتن قوانین سنگتمام گذاشته است، حالا این چه درعرصه المپیک باشد یا سیاست بینالملل و یا دخالت در انتخابات باقی کشورها. روسیه برای چنین اقداماتی بهای اندکی پرداخته است.
در المپیک زمستانی پکن، کاروان روسیه در قالب تیم روسیه حضور ندارد. بلکه ورزشکاران روس برای سومین بار تحت نام «کمیته المپیک روسیه»، موسوم به «آراوسی»، به رقابت میپردازند. کمیته بینالمللی المپیک استفاده از رنگهای ملی و پرچم روسیه را پس از یک عملیات دوپینگ گسترده تحتحمایت دولت روسیه در المپیک زمستانی سوچی ۲۰۱۴ بهمیزبانی خود این کشور، ممنوع کرد.
اما همچنان اولین رسوایی بازیهای ۲۰۲۲ پکن از آن یک دختر نوجوان ۱۵ ساله رقصنده پاتیناژ روس است که تست دوپینگ او مثبت و موقتا از شرکت در رقابتها تعلیق شده است تا درباره او تصمیمگیری شود. آزمایش مثبت کامیلا ولیوا ممکن است به قیمت از دست رفتن یک مدال طلا برای تیم روسیه، که البته آنطور که گفته شد ظاهرا نباید تیم روسیه نامیده شود، در رقابتهای تیمی تمام شود.
البته تعلیق موقت کامیلا ولیوا، مانند آنچه ممنوعیت شرکت رسمی روسیه از شرکت در مسابقات المپیک خوانده میشود، آنقدرها هم موثر نیست. کامیلا ولیوا با وجود احتمال تصمیمگیری درباره کنار گذاشتن او از رقابتها، همچنان سر تمرین میرود و حتی ممکن است در رقابتهای انفرادی زنان شرکت کند.
به همین شکل، ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه هم به افتتاحیه المپیک زمستانی پکن ۲۰۲۲ دعوت شده بود و از جایگاهش برای کاروان این کشور دست تکان میداد.
اما آنانی که نظارهگر روابط روسیه با دیگر کشورها در دهههای گذشته بودهاند آنقدرها از چنین وقایعی متعجب نمیشوند.
دیمیتری الپروویچ، عضو یک اتاق فکر که در جماهیر شوروی سابق بزرگ شده است میگوید دوپینگ، سنتی دیرباز در روسیه و جماهیر شوروی بوده است. چرا که فرهنگ عمومی در روسیه، این است که هدف وسیله را توجیه میکند و نتیجه تنها چیزی است که اهمیت دارد.
البته پوتین در برخی عرصههای پرمخاطرهتر از زمانی که پای طلا و نقره و برنز در میان باشد هم همچنان بدون آنکه مجازاتی کیفری متوجه اعمالش باشد عمل میکند.
بیش از ۱۰۰ هزار نیروی روس هماکنون در مرز اوکراین تجمع کردهاند و برای اشغال احتمالی این کشور آماده میشوند. بهرغم هفتهها دیپلماسی، پوتین همچنان دست بالا را دارد و اروپا را به لبه پرتگاه جنگ هل میدهد. بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا با اشاره به بحران اوکراین میگوید وضعیت قاره اروپا در «خطرناکترین لحظه» در طی دههها قرار گرفته است.
مسموم کردن و قتل مخالفان کرملین هم برای دولت روسیه بهای اندکی داشته است. در میان افرادی که پس از انتقاد از دولت روسیه مسموم شدهاند، آنا پولیتکوفسکایا، خبرنگار روس است که پس از نوشیدن یک فنچای چای در سال ۲۰۰۴ بهشدت بیمار شد. او از مسمومیت جان سالم به در برد تا تنها دو سال بعد با شلیک گلوله جانش را از دست بدهد. الکسی ناوالنی، منتقد سرشناس دولت روسیه هم در سال ۲۰۲۰ پس از مسمومیت، بهشدت بیمار شد. اوهم نجات یافت و هماکنون در زندانی در روسیه در حبس است. هیچکدام از مسمومیتها آشکارا مرتبط با دولت روسیه دانسته نشد.
بازرسیهای فدرال ایالات متحده نشان میدهد که روسیه برای اختلال در انتخابات آمریکا نیز تلاش کرده بود. هکرهای دولت روسیه در سال ۲۰۱۶ کمیته ملی دموکرات را در آن زمان برای کمک به دونالد ترامپ برای پیروزی و آسیب به رقیب انتخاباتیاش، هیلاری کلینتون، هک کرده بودند. هکرهای دولت روسیه سال ۲۰۲۱ و در یک کارزار گسترده، به رخنه در آژانسهای فدرال مهم آمریکا نیز متهم شدند.
بحران فعلی اوکراین نیز اولین باری نیست که جنگگرایی روسیه «آتشبس المپیک» را زیر پا گذاشته است. «آتشبس المپیک» قرار دادی میان کشورها برای کنار گذاشتن درگیریهایشان در زمان برگزاری بازیهای المپیک است.
سال ۲۰۱۴ و در زمان میزبانی المپیک زمستانی سوچی، پوتین اختیار شبهجزیره کریمه و بنادر استراتژیک دریای سیاه از اوکراین را در دست گرفت و در طی بازیهای تابستانی ۲۰۰۸ که در پکن چین برگزار شده بود، روسیه اوستیای جنوبی و آبخاز، دو منطقه مجزا از کشور همسایهاش گرجستان را بهعنوان کشورهای مستقل به رسمیت شناخت و جایپای نظامیاش را، طی یک جنگ پنجروزه با گرجستان، در آن مناطق محکم کرد.
به نظر میرسد که تحریمهای اقتصادی و دیگر مجازاتهایی که آمریکا و متحدانش پس از تخلفات گوناگون روسیه بر این کشور اعمال کردهاند نیز بر بازداشتن پوتین از «رفتار زشت» تاثیر اندکی دارد.
سال ۲۰۲۰، وزارت دادگستری آمریکا ۶ مقام فعلی و پیشین وزارت اطلاعات روسیه را بهجرم کارزار هکی که بازیهای المپیک زمستانی ۲۰۱۸ در پیونگچانگ کره جنوبی را هدف قرار داده بود، محکوم کرد. هکرهای دولت روسیه با بدافزار، حملاتی طی مراسم افتتاحیه این بازیها انجام داده بودند تا اقدام کمیته ملی المپیک به ممنوعیت «روسیه» از شرکت در مسابقات المپیک، بهاتهام دوپینگ، را تلافی کنند.
دیوید باودیچ، از اعضای افبیآی، در آن زمان و در واکنش به آنچه روی داده بود گفت که روسیه بارها ثابت کرده که از هنجارهای معمول پیروی نمیکند و قصد دارد همچنان به رفتار سایبری مخرب خود ادامه دهد.
مثبت شدن تست دوپینگ کامیلا ولیوا در روسیه نیز موجب خشم شده و به این احساس که در زمان ورزش، سیاست و روابط بینالملل، روسیه همواره در مقابل جهان قرار میگیرد، دامن زده است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین به خبرنگاران گفت که کسانی به «رسوایی» پیرامون ولیوا دامن زدهاند که اطلاع نادرست به آنان داده شده است. تاتیانا ناوکا، رقصنده پاتیناژ برجسته روس و صاحب مدال طلای المپیک، که همسر پسکوف است، نیز از ولیوا حمایت کرد.
تانیا ناوکا گزارشها درباره دوپینگ ولیوا را بهگونهای دروغ خواند و گفت ولیوا تنها ۱۵ سال دارد و دوپینگ در سن او معنایی ندارد.
شهروندان معمولی روسیه نیز درباره اتهام ولیوا به دوپینگ اظهار تردید کردند. نیکولای استاشنکوف ۸۸ ساله، این رسوایی را نتیجه گستاخی سیاستمداران اروپایی و غربی و «سیاست کثیف» میداند.
مقامهای روسیه نیز در رسوایی دوپینگی که موجب شد تعداد کمتری از کاروان المپیک روسیه در المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو برزیل اجازه شرکت در رقابتها را داشته باشند، سیاست را مقصر دانسته بودند. پوتین بعدها با دستمایه قرار دادن این اتفاق، آن را یکی از قانعکنندهترین شواهد دخالت مستقیم سیاست در ورزش خواند.
نظرسنجیها نشان میدهد که چنین راهکاری بر عموم مردم روسیه موثر بوده است. یک نظرسنجی سال ۲۰۱۶ مرکز لوادا در روسیه، نشان داد که ۷۶ درصد روسها سیاستزدگی را دلیل محرومیت برخی ورزشکاران روس در المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو میدانند که بههدف بدنام کردن این کشور انجام شده بوده است.
اما روسیه همیشه در بدنام کردن خود ید تواناتری داشته است. گرگوری رودشنکوف، مسئول آزمایشگاه دوپینگ در المپیک زمستانی سوچی ۲۰۱۴ گفت که در آن دوره المپیک زمستانی، کاروان المپیک روسیه نمونه ادرارشان را ماهها پیش اینکه استروئید حلشده در الکلشان را سر بکشند، تحویل داده بودند. رودشنکوف که بعدها به آمریکا گریخت، افزود که طی برگزاری المپیک ۲۰۱۴ سوچی، نمونههای ادرار ورزشکاران روس را از درون سوراخی در دیوار آزمایشگاه به یک نیروی امنیتی روسی تحویل میداد که نمونههای ادرار اصلی را خالی و آن را با ادرار غیردوپینگی پر میکرد.
روسیه اگرچه برخی لغزشهای دوپینگی انفرادی را پذیرفته، همچنان اینکه این دوپینگها بخشی از برنامه دولت روسیه برای حمایت گسترده از دوپینگ باشد را قویا انکار میکند.
دیمیتری الپروویچ با قراردادن تخلفات رنگارنگ روسیه در کنار یکدیگر، آنها را نماینده وجهی از فرهنگ روسیه میداند که نتیجه را از هر چیز دیگر مهمتر میداند و برای رسیدن به ماحصل دلخواه از هر چیزی میگذرد. او افزود تقلب در روسیه پذیرفتهشده است؛ اگر مچتان گرفته نشود، مشکلی ندارد.