با کند شدن پیشروی نیروهای روسیه در اوکراین، بسیاری جوانان روس در سن سربازی، هر چه بیشتر و بیشتر از احتمال اعزام به جنگ مضطرب میشوند.
نگرانی این جوانان با فرارسیدن فصل بهار و موعد هر ساله فراخوان خدمت اجباری در روسیه، شدت گرفته است. حدود ۱۳۴ هزار و ۵۰۰ مرد برای خدمت اجباری یکساله احضار خواهند شد.
سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه هفته گذشته در یک نشست با نظامیان بلندپایه گفت که سربازان استخدامی جدید به خطوط مقدم و یا «مناطق ناآرام» اعزام نمیشوند.
اما گفته شویگو در روسیه با تردید روبهرو شده است؛ بسیاری روسها به یاد میآورند که حمله روسیه به چچن در دهه ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰، چطور هزاران سرباز روس جنگنآآزموده را به کشتن داد.
ولادیسلاو، جوان ۲۲ روس به آسوشیتدپرس گفت که به آنچه گفته شده اعتماد ندارد، چرا که آنها همیشه دروغ میگویند. درس ولادیسلاو رو به اتمام است و میترسد پس از فارغالتحصیلی سریعا به خدمت فراخوانده شود.
تمامی مردان ۱۸ تا ۲۷ ساله روس باید یک سال خدمت سربازی اجباری بگذرانند اما شمار بالایی از آنان از رفتن به سربازی به دلایل بیماری و یا معافیت موقت تحصیلی که به دانشجویان تعلق میگیرد، اجتناب میکنند. تعداد این مردان در مسکو، پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ بیشتر است.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه و دیگر مقامهای این کشور میگویند مردانی که به خدمت سربازی فراخوانده میشوند، به آنچه این کشور «عملیات نظامی ویژه در اوکراین» میخواند اعزام نمیشوند. اما به نظر میرسد بسیاری از این دست مردان در همان روزهای نخستین جنگ اوکراین اسیر شده باشند. ویدیوی برخی از این مردان جوان در حالی که با خانوادههایشان تماس میگرفتند بر روی رسانههای اجتماعی منتشر شده بود.
لیوبوف، مادر یکی از این مردان گفت که فرزندش را در حالی که او چشمبند به صورت داشته در یکی از این ویدیوها دیده است و پسرش را از روی لب و چانه او شناخته است و حتی اگر فقط انگشتانش را میدیده میدانسته جوان اسیر، پسر اوست. او گفت: «من به او شیر دادهام، بزرگش کردهام.»
در پی انتشار گزارشهایی مبنی بر فرستادن سربازان وظیفه به جنگ، وزارت دفاع روسیه اظهارات درباره اعزام نشدن مشمولان خدمت اجباری به جنگ اوکراین را پس گرفت و گفت برخی از این سربازان «بهاشتباه» به اوکراین اعزام و در آنجا به اسارت گرفته شدند.
پیشتر نیز گزارشهایی مبنی بر مجبور کردن مردان فراخواندهشده به خدمت سربازی، به امضا کردن قراردادهای نظامی، پیش از آغاز جنگ اوکراین، منتشر شده بود. این قراردادها اجازه اعزام آنها به جنگ را میداد. اما چنین قراردادهایی معمولا خاص افرادی است که داوطلبانه به ارتش میپیوندند.
برخی سربازانی که اسیر شده بودند گفتند که فرماندهان آنها به آنها گفته بودند که به تمرین نظامی میروند اما ناگهان خود را را در میدان جنگ در اوکراین دیدند.
لیودمیلا ناروسووا، از اعضای مجلس اعلای مجلس روسیه، حدود یک ماه پیش گفت که حدود ۱۰۰ مرد وادار به امضای چنین قراردادهایی شده و به میدان نبرد در اوکراین فرستاده شدند و از این تعداد تنها ۴ نفر زنده ماندند. مقامهای نظامی روسیه به اظهارات این عضو پارلمان واکنشی نشان ندادهاند.
یک کمیسر حقوقبشر روس در سنت پترزبوگ، دومین شهر بزرگ روسیه هم گفت که خانوادههای هفت سرباز به او نامه شکایت نوشتهاند و گفتهاند که این مردان بهزور مجبور به امضای قرارداد و بهرغم خواست خودشان به جنگ فرستاده شده بودند. این کمیسر گفت که دو تن از این سربازان به روسیه بازگردانده شدهاند.
طی سالهای اخیر، روسیه بر افزایش شمار سربازان داوطلب پیوستن به ارتش، برای مدرنسازی ارتش این کشور و بهبود آمادگی آن تاکید داشته است. ارتش یک میلیوننفری روسیه هم اکنون بیش از ۴۰۰ هزار سرباز قراردادی دارد که ۱۴۷ هزار نفر آنها سرباز پیادهنظاماند که اگر جنگ اوکراین به درازا بکشد، این شمار سرباز احتمالا برای ادامه نبرد در اوکراین کافی نخواهد بود.
چنین پیشامدی کرملین را در موقعیت انتخاب قرار خواهد داد؛ اینکه به نبرد با شمار محدودی سرباز اکتفا کند و جنگ با ایستایی مواجه شود و یا تلاش کند که نیروی جدید از مشمولان خدمت سربازی به ارتش اضافه کند که این مورد، ممکن است خشم عمومی را برانگیزد و وضعیت سیاسی را بیثبات کند. چنین اتفاقی برای دولت روسیه پیشتر و در طول جنگ چچن افتاد.
دمیتری، متخصص فناوری اطلاعات ۲۵ ساله، گرچه معافیت پزشکی دارد اما مانند بسیاری مردان دیگر مضطرب است و میترسد که مقامهای روسیه برخی معافیتها را برای تقویت ارتش لغو کنند.
دمیتری با اظهار انزجار از جنگ، آن را یک فاجعه خواند. او افزود که میترسد دولت قوانینش را عوض کند و او به خدمت فراخوانده شود؛ چرا که همین دولت ماهها میگفت که به اوکراین حمله نمیکند و کرد. او افزود دلیلی ندارد که او حرف چنین دولتی درباره نفرستادن مردان مشمول خدمت سربازی به جنگ را باور کند.
یک قانون پیشنهادی میتواند دست ارتش روسیه برای اعزام مردان مشمول سربازی به جنگ را بازتر بگذارد. اما این لایحه در حال حاضر متوقف شده است و بهرغم توقف، همچنان موجب اضطراب مردم در روسیه شده است.
الکسی تابالوف، وکیلی که به مردان مشمول خدمت سربازی مشاوره میدهد گفت که هیئت پزشکی دفاتر استخدام سربازان، معمولا مردانی را میپذیرند که بهدلیل بیماری که دارند باید قاعدتا از خدمت معاف شوند. تابالوف افزود که با وقایع پیشآمده، رویکرد این بخشها میتواند حتی سختگیرانهتر شود.
تابالوف گفت که بسیار محتمل است که زین پس این پزشکان چشمشان را بر روی بیماریهای مردان مشمول سربازی ببندند و آنها را برای خدمت، سالم تشخیص دهند.
علاوه بر نگرانیها از پایین آوردن استاندارد پزشکی برای احضار مردان به خدمت، نگرانیهایی هم وجود دارد که حکومت تلاش کند گونهای حکومت نظامی ایجاد کند و خروج مردان جوان از روسیه را ممنوع کند تا آنان را وادار به جنگ کند.
تابالوف به آسوشیتدپرس گفت که تماسهای زیادی از مردمی دریافت کرده است که از «بسیج» نگراناند. او گفت که مردم در چنین شرایطی از همهچیز هراساناند و نیاز تغییر قوانین مرتبط با بسیج عمومی هم پیشتر به فکر کسی خطور نکرده بود.
مقامهای نظامی روسیه تاکید میکنند که ارتش روسیه سرباز قراردادی کافی برای خدمت در اوکراین دارد. کرملین نیز هر برنامه درباره احضار سربازان وظیفه به جنگ و بسیج را انکار میکند. اما بسیاری روسها، با توجه به سابقه دولت روسیه، درباره اظهار مقامات در این باره تردید دارند.
تابالوف گفت چه اعتمادی میتواند پا بگیرد وقتی پوتین میگوید هیچ سربازی که به خدمت اجباری رفته به اوکراین اعزام نشده و از آن سو وزیر دفاع میگوید که فرستاده شده است؟
بنا بر یک قانون فعلی در روسیه، افرادی که خدمت نظامی را خلاف باورهایشان میدانند میتوانند بهمدت ۲۱ ماه در بیمارستان، آسایشگاه سالمندان و دیگر مراکز، خدمات اجتماعی ارائه دهند. اما دفاتری که مردان را برای خدمت احضار میکنند اغلب درخواست فرد برای ارائه خدمت غیرنظامی را لحاظ نمیکنند.
تابالوف میگوید که پس از آغاز جنگ اوکراین، او و تیم او، شاهد افزایش درخواست برای خدمت جایگزین غیرنظامی بوده است. تابالوف افزود که تعریف این نوع خدمت در روسیه روشن نیست و به مقامهای نظامی اجازه میدهد که چنین تقاضایی را بهسادگی رد کنند.
تابالوف با اظهار نگرانی از وضعیت فعلی «نظامیگرایی» در روسیه گفت که با توجه به شرایط حاضر، دفاتر احضار به خدمت اجباری میتوانند رویکردی سختگیرانهتر اتخاذ کنند و درخواستها برای ارائه خدمات غیرنظامی جایگزین را رد کنند.