کانون جنگ اوکراین حالا شهرهای سوخته جنوب و شرق این کشور است. اما تبعات این جنگ چنان در حال گسترش است که تنها شمار اندکی در جهان از پیامدهای آن در امان خواهند ماند.
بهنظر میرسید تمامی جنگهای دنیا، از جنگ جهانی اول تا جنگ عراق، بهسرعت، کوتاه و خشن و ناگهانی پایان یابند. اما تمامی این نبردها اغلب پیشبینیکنندگان پایانشان را ماتومبهوت باقی گذاشتند. این جنگها، بهگونهای طاقتفرسا کش آمدند و «اثرات دومینویی» آنها تا دورادور و گسترده، تاثیرات سیاسی، اقتصادی و انسانی بر جای نهاد.
جنگ روسیه در اوکراین هم از این امر مستثنا نیست. آغاز جنگ با پیشبینی تصرف کییف با حمله رعدآسا روسیه شروع شد اما جنگ بیش از دو ماه است به درازا کشیده شده و معلوم نیست که هفتهها و ماهها طولانیتر نشود.
سیانان در تحلیلی به تبعات به درازا کشیده شدن جنگ اوکراین برای دنیا پرداخته است.
به نوشته این شبکه خبری، حتی همین جنگ دوماهه هم عواقب شدیدی دارد. با توجه به کشتار وحشیانه شهروندان اوکراین، ادامه نبرد به این معناست که اوکراینیهای بیشتری جانشان را از دست خواهند داد و وقوع جنایات جنگی بیشتر هم ناگزیر خواهد بود. همچنین خطر سرایت آتش جنگ، هم از جنبه نظامی آن و هم از بُعد صادرات انرژی روسیه که اروپا بهشدت به آن نیاز دارد، وجود دارد.
همچنین تا زمانی که دو قدرت هستهای بزرگ همچون روسیه و آمریکا در تنشی غیرمستقیم درگیر شوند و با توجه به ارسال فعلی تسلیحات از آمریکا به اوکراین، خطر درگیری مستقیم بین طرفین هم وجود خواهد داشت و جنگ طولانیتر بهمعنای بیثباتی بیشتر برای رهبران اروپا خواهد بود.
نبود امنیت غذایی در جهان نیز با برداشت نابودشده محصول اوکراین بدتر میشود و احتمالا به بیثباتی و ناآرامی در سراسر جهان خواهد انجامید.
به گزارش سیانان، جنگ اوکراین برای ایالات متحده و شهروندان آمریکایی که همین حالا هم با تورم دستبهگریباناند، هزینه دارد. هزینه بالای خرید مواد غذایی و خرج بنزین خودروها، همه برای جو بایدن، رییسجمهور آمریکا، مشکلات عظیم ایجاد خواهد کرد.
چرا جنگ اوکراین به درازا کشیده خواهد شد؟
بنا بر تحلیل سیانان، یک دلیل اساسی برای طول کشیدن جنگ اوکراین وجود دارد و آن چیزی جز راهبردی که در اوکراین شاهد آن هستیم، نیست.
اوکراین با شکست فاصله زیادی دارد و ارتش روسیه هم هنوز مغلوب نشده که به این معناست که هیچکدام از طرفین انگیزه آنچنان پرشوری برای پایان دادن به جنگ، از راه دیپلماسی فوری ندارند.
اوکراین بعد از حمله بیجهت روسیه به این کشور، به ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه اعتماد ندارد. این کشور شاهد هدف پوتین در نابودی استقلال، هویت ملی و کشتار جمعی اوکراینیها بوده؛ گرچه دلاوری ارتش مردمی اوکراین و شتاب بخشیدن به ارسال تسلیحات به اوکراین از غرب، نوید پیروزی اوکراین در کییف است.
پوتین، با عقب نشستن مفتضحانه نیروهایش از اطراف کییف، به هیچ کدام از اهدافش دست نیافته و بهرغم انتشار اخبار مبتنی بر تلفات سنگین سرباز و تجهیزات نبرد، ژنرالهای روسیه برای سربازانشان اهداف جدید جنگی ردیف میکنند. اشغال ساحل جنوبی اوکراین و پا بر گلوی اوکراین گذاشتن از طریق کوتاه کردن دست این کشور از دسترسی به بنادرش در دریای سیاه، از جمله نقشههای جدید روسیه است.
ایالات متحده با پی بردن به نقشه جدید روسیه، چندین روز است راهبرد جدیدی رو کرده است که با آن به دنبال بهره بردن از یک جنگ نیابتی موثر برای تضعیف روسیه تا حدی است که نتواند تهدیدی برای اروپا به شمار برود.
اما اوکراین از گسترش میدان نبرد بیمناک است. مقامهای اوکراین چندین روز پیش درباره خط مقدمی جدید در جنوب غرب و در مرز با مولداوی، کشوری در همسایگی اوکراین، هشدار دادند. منطقه جداییطلب ترانسنیستریا در مولداوی، با ساکنان حامی روسیه هم در همین محدوده واقع است.
به نوشته سیانان، تهدید یک جنگ تمامعیار در حوزه انرژی هم همچنان برجاست که میتواند آغاز یک رکود اقتصادی و دشواری عظیم در اروپا را رقم بزند که تاثیر غیرمستقیم آن دامنگیر ایالات متحده نیز خواهد شد. چنین تاثیراتی همین حالا هم با اقدام اخیر روسیه در قطع تامین گاز لهستان و بلغارستان، دو کشور اروپایی عضو ناتو که زمانی در مدار جماهیر شوروی قرار داشتند، آشکار شده است.
جنگ طولانیتر نفس همه را تنگ خواهد کرد
تبعات اولیه جنگی طولانیتر، که همین حالا هم بدترین جنایات جنگی در اروپا از زمان نازیها بدینسو را رقم زده، بدان معناست که شهروندان اوکراینی بیشتری کشته و یا از خانههایشان رانده خواهند شد، اما محرومیت و تهدید حیات، تنها به داخل مرزهای اوکراین محدود نخواهد ماند.
هر نشانه مبنی بر ادامه جنگ برای ماهها، به اقتصادی که بهشکل فزایندهای رو به وخامت میرود، موجی از تلاطم وارد خواهد کرد. بانک جهانی هشدار داده جنگ اوکراین همین حالا هم بالاترین جهش را در افزایش قیمت اجناس، طی نیمقرن گذشته، ایجاد کرده است.
اما تاثیر طولانیتر شدن جنگ در جهان در حال توسعه محسوستر خواهد بود. بالا رفتن قیمت غلات در کشورهایی که با فقر دستبهگریباناند و ساکنان آنها همین حالا هم وضعیت تغذیه مساعدی ندارند، مساله مرگ و زندگی برای میلیونها نفر است.
تهدید هستهای پوتین همچنان برجاست
سیانان مینویسد نشانههای تندوسریع از ردپای جنگ اوکراین بر جهان، با قدارهکشی پرهیاهوی پوتین هم همراه شده که هشدار داده است «دشمنانی» که در جنگ اوکراین دخالت کنند، بهای گزافی برای آن خواهند پرداخت.
او تاکید کرده روسیه درباره استفاده از سلاح هستهای لاف نمیزند و در صورت نیاز، ابزار آن را دارد و از آن استفاده خواهد کرد.
چنین اظهارات هولناکی نشانه آن است که روسیه تحتفشار است؛ چرا که آنچه در اوکراین به دست آورده با آنچه انتظار داشت، مطابقتی ندارد. اما سخنان پوتین همچنین بهمنزله یادآوری نگرانکننده از خطر دائم وخیمتر شدن درگیری است. بهویژه که آمریکا با فرستادن انبوه سلاح به اوکراین، خط قرمز روسیه را رد کرده است.
در واشینگتن و مسکو، اتفاقنظر بر آن است که جنگ اوکراین، بیش از جنگ در اوکراین است و ممکن است سرآغازی بر درگیری جغرافیاییسیاسی طولانیتر و گستردهتر باشد.
بهگفته یک صاحبنظر، اگر روسیه از هزینه تبعات به جنگ اوکراین قسر در برود، نظم جهانی هم از هم گسسته میشود و اگر چنین چیزی روی دهد، جهان وارد عصر جدیدی از بیثباتی فزاینده خواهد شد.