هر شب که به خواب میرویم، چندین ساعت را در دنیایی مجازی، ساخته دست مغزمان میگذرانیم و به قهرمان اصلی داستانی در بستر وقوع تبدیل میشویم که آن را آگاهانه نیافریدهایم. به عبارت سادهتر، ما خواب میبینیم.
برای بیشتر افراد، خوابها اغلب دلپذیر، گاهی منفی، بعضی اوقات عجیب و غریب اما به ندرت ترسناکاند. البته اگر افراد اصلا آنچه خواب دیدهاند به یاد بیاورند.
برای پنج درصد افراد اما خوابها کابوسهایی دهشتناکاند که در خاطرشان میمانند؛ مثل کابوسهایی که افراد را از خواب میپرانند.
این کابوسها برای این اشخاص هر هفته یا حتی هر شب اتفاق میافتند.
تحقیقات اخیر نشان میدهند افراد مبتلا به پارکینسون بیش از سایر افراد خوابهای آشفته و کابوس میبینند. بر اساس این پژوهشها، بین ۱۷ تا ۷۸ درصد افرادی که پارکینسون دارند، هر هفته کابوس میبینند.
بیماری پارکینسون، اختلال پیشرونده و مخرب دستگاه عصبی مرکزی است که اغلب، بهمرور، سیستم حرکتی بدن را مختل میکند. نشانههای اولیه بیماری عبارتند از لرزش، خشکی بدن، کند شدن حرکات و دشواری در راه رفتن. در مراحل پیشرفته بیماری، اختلال در خواب نیز بروز میکند.
بنا بر پژوهشی انجام شده در سال ۲۰۲۱، افرادی که به تازگی تشخیص بیماری پارکینسون برایشان داده شده بود و کابوسهای مکرر با محتوایی «خشن و سراسر اکشن» میدیدند، در سالهای پس از تشخیص، بیماریشان با سرعتی بیشتر رو به بدتر شدن رفته بود. این روند برای افرادی که رویاهایی اینچنینی نمیدیدند، صادق نبود.
چنین پژوهشی در کنار تحقیقات مشابه دیگر، حاکی از آن است که نوع رویاهای افراد مبتلا به پارکینسون، میتوانند به گونهای، سلامتشان در آینده را پیشگویی کنند.
چنین یافتهای پژوهشگران را بر آن داشت تا از خود بپرسند آیا رویاهای افرادی که پارکینسون ندارند هم میتوانند بیانگر نکتهای درباره سلامت آنها در آینده باشند یا نه؟
آخرین پژوهش برای پاسخ به چنین سوالی نشان میدهد پاسخ این سوال مثبت است.
بر اساس این تحقیقات که در یکی از نشریات لانست چاپ شده است، خواب بد و کابوسوار دیدن در سن و سال بالا، میتواند از علایم هشدار دهنده اولیه در مورد ابتلای قریبالوقوع به پارکینسون در افراد سالم باشد.
همچنین تحلیل دادههای یک پژوهش بزرگ در آمریکا با تکیه بر دادههای مربوط به سه هزار و ۸۱۸ مرد مسن طی بیش از ۱۲ سال، نشان داد در ابتدای تحقیقات، این مردان پرسشنامههایی پر کرده بودند که در آنها سوالاتی درباره کابوس دیدن مطرح شده بود.
شرکتکنندگانی که گفته بودند دستکم هفتهای یکبار کابوس میبینند، در پایان تحقیقات تقریبا هفتساله، بررسی شدند تا مشخص شود آیا این افراد به پارکینسون مبتلا شدهاند یا نه.
در این بازه هفت ساله، برای ۹۱ نفر تشخیص ابتلا به پارکینسون داده شد. تشخیص پارکینسون برای افرادی که در ابتدای تحقیقات ذکر کرده بودند بارها خواب بد میبینند، تا دو برابر بیشتر از آنانی بود که تکرار کابوس دیدن برای آنها، هفتگی اتفاق نمیافتاد.
جالب آنکه درصد قابل توجهی از تشخیصها در پنج سال نخست پژوهش روی داده بود. در این دوره، احتمال ابتلا به پارکینسون شرکتکنندگانی که اغلب کابوس میدیدند، تا سه برابر بیش از سایرین، با بسامد پایینتر کابوس دیدن بود.
وقتی پارکینسون برای سلامت ما خواب بدی دیده است
نتایج پژوهش جدید حاکی از آن است که بزرگسالان مسنتری که روزی برایشان تشخیص پارکینسون داده خواهد شد، ممکن است چندین سال پیش از تشخیص پزشکیشان آغاز به کابوس دیدن کنند. علایم مختص ابتلا به بیماری پارکینسون، از جمله لرزش و خشکی بدن و کندی حرکت اندام، دیرتر ظاهر خواهد شد.
تحقیق مذکور همچنین نشان میدهد خواب بد دیدن، اطلاعات مهمی درباره ساختار و عملکرد مغز در اختیار قرار میدهد که ممکن است چشمانداز جدیدی رو به اهداف مهم و تازه در پژوهشهای عصبشناسی باز کند.
البته باید بر این نکته تأکید کرد که تنها در مورد ۱۶ مرد از ۳۶۸ مرد شرکتکننده در تحقیق اخیر، تشخیص بیماری پارکینسون داده شد.
پارکینسون عارضه نسبتا نادری است و نامحتمل است که بیشتر افرادی که بهکرات خواب بد میبینند، به آن مبتلا شوند.
به زبان سادهتر، مدام کابوس دیدن لزوما معادل با ابتلا به پارکینسون نیست.
با این حال، اگر کابوس دیدن به دفعات، با علایم احتمال ابتلا به این بیماری مانند خوابآلودگی در طول روز یا یبوست همراه شود، یافته این تحقیق تازه میتواند پراهمیت باشد. یعنی آگاهی از مکررا کابوس و خواب بد دیدن، بهویژه اگر در سنین بالا آغاز شود، میتواند یک نشانگر اولیه از احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون باشد.
این آگاهی خود میتواند تشخیص زودهنگام و در نتیجه، درمان سریعتر این عارضه را در پی داشته باشد.
ممکن است روزی مداخله پزشکان، به کل از وقوع این بیماری جلوگیری کند.
تیم تحقیقات پژوهش اخیر، در گام بعدی با استفاده از نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی، به دلایل بیولوژیکی تغییر نوع خواب دیدن در افرادی که پارکینسون دارند، خواهد پرداخت.
این گام از پژوهش ممکن است به محققان کمک کند تا درمانهای مرتبطی را که میتوانند در آن واحد از وقوع کابوسهای بد جلوگیری کنند، پیدا کنند. همچنین سیر ابتلا به پارکینسون در افراد آسیبپذیر در برابر ابتلا به آن را آهستهتر کنند.