برخی گزارشها حاکی از آن است که خیزش انقلابی مردم ایران از جوش و خروش اولیه افتاده. بنا بر دیگر گزارشها، انقلاب در این مرحله آتشی زیر خاکستر است که از بستر اتحاد و ائتلاف شعله خواهد کشید.
تحلیلی را بخوانید درباره مقطع فعلی قیام مردم ایران که در وبسایت سیبیسی منتشر شده است.
این بار صداها رساتر و خشم عصیانگرتر است. اعتراضات اخیر در ایران، از زمان تولد جمهوری اسلامی سابقه نداشته است.
با ورود اعتراضات به پنحمین ماه، فریاد «زن، زندگی، آزادی» که در خیابانها و آرامستانها طنینافکن شده بود، هنوز سرنگونی رژیم را برای مردم به ارمغان نیاورده. مردمی که شعار میدادند: «امسال سال خونه، سیدعلی سرنگونه!»
گرچه مردم ایران تا این لحظه پیروز نشدهاند، پیروز نشدن آنها به این معنی نیست که [علی] خامنهای و باقی آخوندها موفق شدهاند؛ آخوندهایی که فقط با سرکوب وحشیانه معترضان قدرت را در دست نگه داشتهاند.
گرچه سانسور رسانه کار تحلیل برای صاحبنظران را دشوار کرده اما به نظر میرسد اعتراضات در ایران کمتر و پراکندهتر شده باشد. حالا بیشتر تجمعات اغلب در آرامستانها و در مراسم عزاداری کشتهشدگان، بهویژه مراسم چهلم آنها برگزار میشود. از تجمعات عظیم مرکز شهر تقریبا خبری نیست.
به نظر میرسد در این مقطع، بیم و امید دوشادوش هم حرکت میکنند و همین، وضعیت در ایران را به ایستایی دچار کرده است.
جلب رضایت شهروندان، چه از نظر سیاسی و چه اقتصادی، از دست جمهوری اسلامی برنمیآید و البته تلاشی هم برای آن نمیکند. معترضان هم از هر زمانی طی ۴۳ سال سلطه جمهوری اسلامی، بیشتر با هم متحد و همپیمانند و یکصدا خواستار سرنگونی رژیماند.
به نظر میرسد در مقطع فعلی، رژیم و مردم، هیچکدام نمیتوانند دیگری را از میدان به در کنند.
انقلاب ایران، نیازمند رویدادی تحولآفرین؟
تحلیلگران حوزه ایران معتقدند وقوع انقلاب در ایران به اتفاقی بزرگ و سرنوشتساز نیاز دارد. یکی از این اتفاقات که میتواند ورق را برگرداند، تغییر رهبری در ایران است.
علی خامنهای ۸۳ ساله است و همواره درباره این که او چقدر بیشتر زنده خواهد ماند، حدس و گمانهای بسیاری زده شده است.
مجلس خبرگان انتخاب جانشین خامنهای را به عهده خواهد داشت. سعید گلکار، استاد علوم سیاسی دانشگاه تنسی، باور دارد که مجلس خبرگان هم متشکل از جماعتی تندروست.
گلکار احتمال میدهد ایران پیش از انتخاب جانشین خامنهای، شاهد یک یا دو سال دوره بیثباتی باشد و در این بازه «احتمال تغییر بسیار سریع و غیرقابلپیشبینی وضعیت (ایران) وجود دارد».
بنا بر نظر گلکار، سرسپردگان خامنهای در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر نیروهای سرکوب، ممکن است بلافاصله آماده وفاداری به جانشین او نباشند و مردم هم مترصد اعتراض و طغیان هستند.
اتفاق دوم اتفاقی غیرقابلپیشبینی است که تحلیلگران آن را بسیار کمتر محتمل میدانند و آن وقوع یک حمله خارجی است.
گرچه جمهوری اسلامی برنامه هستهای خود را دارد اما کمک نظامی تهران به مسکو در حمله روسیه به اوکراین، غرب را خشمگین کرده است.
در صورت وقوع حمله خارجی، جمهوری اسلامی احتمالا از حمایت داخلی محروم خواهد بود. گلکار معتقد است مردم آنقدر به ستوه آمدهاند و خشگین و مستاصلاند که حتی ممکن است از حمله خارجی استقبال کنند.
به باور گلکار، رژیم ایران همین حالا هم به غرب چنگ و دندان نشان میدهد و با اقداماتی همچون اعدام علیرضا اکبری، شهروند دوتابعیتی متهم به جاسوسی، میخواهد این پیام را به غرب بفرستد که: «اگر ما را تحریم کنید ما هم اهرمهایی داریم و بر شما فشار خواهیم آورد.»
اتهام جاسوسی زدن به چند شهروند خارجی دیگر محبوس در زندانهای ایران هم در راستای همین اقدامات جمهوری اسلامی است.
این که جمهوری اسلامی در بحبوحه این چالشبرانگیزترین دوره برای رژیم به هر ابزاری برای مقابله با آن چنگ انداخته، حیرت برخی تحلیلگران را برانگیخته است.
گلکار میگوید جمهوری اسلامی به دنبال آن است تا در چشم جهان دیوانه و غیرقابل پیشبینی جلوه کند اما حقیقت این است که رژیم ترسیده است.