۱۰۷ مرد بنگلادشی با تهدید به شکنجه و مرگ در وانواتو، جزیرهای در اقیانوس آرام به بردگی کشیده شدند. سایت انگلیسی شبکه الجزیره در گزارشی از زبان یکی از قربانیان این حادثه و مقامهای محلی، جزییات بزرگترین پرونده قاچاق انسان در این منطقه را شرح داده است.
شاهین، تاجر ۵۰ ساله بنگلادشی، از اتفاقهای هولناکی میگوید که رویای داشتن یک شغل بهتر در خارج از کشور برای او به همراه داشت.
او میگوید تصور نمیکرد در جزیرهای در اقیانوس آرام اسیر و برای مدتها بدون دستمزد مجبور به کار شود.
شاهین با وعده کار کردن برای یک کارآفرین میلیونر و بوتیکهای زنجیرهای لباس، تبدیل به موردی از بردهداری مدرن شد که در آن خطر آسیب جسمی و حتی مرگ وجود داشت.
او در گفتوگو با الجزیره میگوید: «با وجود غذای کم و ترس دائمی از مرگ و شکنجه احساس میکردم یک جسد متحرک هستم.»
شاهین بعد از فرار به پلیس گفته بود: «نمیتوانم صحبت کنم. روح من در هم شکسته و همه رویاها و آرزوهایم با خاک یکسان شده است.»
الجزیره مینویسد شاهین یکی از بیش از یکصد مرد بنگلادشی است که بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به عنوان بخشی از طرحی که توسط سکدا سامون، قاچاقچی بنگلادشی که خود را به عنوان مالک یک بوتیک زنجیرهای بینالمللی جا زده بود، به بردگی گرفته شدند.
این پرونده بزرگترین ماجرای مستند قاچاق انسان و بردهداری مدرن در منطقه جزایر اقیانوس آرام است.
درک چگونگی سوءاستفاده طولانی مدت از این افراد، علیرغم علائم هشدار دهنده، نشاندهنده آسیبپذیری جزایر اقیانوس آرام در زمینه قاچاق انسان است.
الجزیره به نقل از شاهین مینویسد که تجربه تلخ او در ژوئن ۲۰۱۸ آغاز شد؛ زمانی که او با سکدا سامون در ایستگاه اتوبوس در تانگیل، منطقهای در شمال غربی داکا، پایتخت بنگلادش ملاقات کرد.
شاهین در مورد سامون تحقیق کرده بود. او میگوید که در اینترنت و در روزنامه محلی وانواتو به نقل از سامون و وزیران ارشد وانواتو در مورد پروژه جدید آقای پرایس، خردهفروش معروف مد آفریقای جنوبی در این کشور مطالبی خواندم و در نتیجه همه چیز به نظرم عالی بود.
شاهین پس از گرفتن وام در مقابل تجارت کوچک اما موفق پوشاک خود در بنگلادش و پرداخت هزاران دلار به سامون و همکارانش به عنوان هزینه سفر، چمدانهایش را بست، با همسر و فرزندانش خداحافظی کرد و برای همکاری با آقای پرایس راهی وانواتو شد.
وقتی شاهین به پورت ویلا، پایتخت وانواتو (شهری که به عنوان مقصد محبوب کشتیهای تفریحی لوکس در اقیانوس آرام شناخته میشود) رسید، پاسپورتش را به سرعت از او گرفتند.
او در یک خانه ییلاقی کنار دریا اسیر شد.
مدتها پس از خوردن کلم و برنج، به شاهین گفته شد که اگر میخواهد پروتئین بخورد، باید یک گاو حامله را قصابی کند.
شاهین در این باره به الجزیره میگوید که اجبار او به قصابی حیوان، شکنجهای دیگر از سوی سامون، رهبر عملیات بردهداری بود.
دادستان عمومی وانواتو در نهایت در سال ۲۰۲۲، سامون، همسرش و دو همدست او را به جرم قاچاق انسان، بردهداری، پولشویی، تهدید به قتل، حمله و نقض قوانین استخدامی کشور مجرم تشخیص داد.
وینسنت لونابک، رییس دادگستری وانواتو گفته است: «قاچاقچیان گاهی اوقات این افراد را با ارسال عکس برای خانوادههایشان تهدید میکردند.»
شاهین به الجزیره میگوید که او هرگز به تهدیدهای آنها شک نکرده است.
او میگوید: «روزی که به وانواتو رسیدم، به دست مزدوران سامون هدف ضرب و شتم قرار گرفتم. آنها در عرض چند هفته مرا مجبور به پرداخت ۱۴ هزار دلار کردند. آنها به من گفتند اگر پول را پرداخت نکنم عکسهای آویزان شده، شکنجه شده و خونینم را برای خانوادهام در بنگلادش ارسال میکنند.»
در نهایت یک روز صبح قبل از طلوع خورشید، شاهین و دو قربانی دیگر از خانه ییلاقیای که در آن نگهداری میشدند فرار کردند. آنها در امتداد خط ساحلی تا نزدیکترین جاده دویدند و از آنجا با یک ون به ایستگاه پلیس رفتند.
استفاده قاچاقچیان از یک نام تجاری بهعنوان سرپوش عملیات بردهداری
سامون تنها در عرض چند ماه توانسته بود شاهین و دهها مرد بنگلادشی را به راحتی فریب دهد و به وانواتو منتقل کند. به بسیاری گفته شده بود میتوانند به صورت قانونی به استرالیا، کوبا یا قلمرو فرانسه در اقیانوس آرام در نیوکالدونیا سفر کنند تا در بوتیکهای آقای پرایس مشغول به کار شوند.
قاچاقچیان با اسناد و مجوزهای تجاری جعلی و پرداخت رشوه، روند نظارت بر ترخیص کالا از گمرک و مهاجرت غیرقانونی در وانواتو را دور میزدند.
بر اساس گزارشهای خبری، قربانیان سامون پس از ورود به وانواتو، به عنوان کارگر ساختمانی یا در کارگاههای نجاری، بدون حقوق مجبور به کار شدهاند. آنان در صورت امتناع یا شکایت، کتک میخوردند. شغلها و دستمزدهایی که به این افراد وعده داده شده بود هرگز محقق نشدند.
بوتیک ساختگی آقای پرایس در مرکز شهر ساخته شده بود و بر اساس گزارش الجزیره محلی که مغازه ساختگی آقای پرایس در آن قرار داشت، فضایی خالی از صفحات بتنی بود.
بازرسان بعدا متوجه شدند که سامون به سادگی نام تجاری و لوگوی یک شرکت آفریقای جنوبی را در سر در مکانی در مرکز شهر نصب کرده است. صدها نفر هر روز از جلوی ویترین این مغازه عبور میکردند و نمیدانستند این مکان یک سرپوش برای عملیات بردهداری است.
بنگلادش در میان کشورهای با آمار بالای مهاجرت، رتبه ششم را در جهان دارد. بسیاری از افراد برای مهاجرت به «دلالها» (واسطههای غیررسمی بین مهاجران و کارفرمایان در خارج از کشور)، متکی هستند.
یک مطالعه بر روی قربانبان قاچاق انسان در سراسر جهان در سال ۲۰۲۲ نشان میدهد بنگلادش دارای بیشترین تعداد قربانیان قاچاق در سراسر جهان است.
عبدالستار اسوف از سازمان بینالمللی مهاجرت بنگلادش به الجزیره میگوید بسیاری از قربانیان قاچاق با این «دروغ بزرگ» فریب میخورند که میتوانند با مهاجرت به خارج از کشور زندگی خود و فرزندانشان را تامین کنند.
اسوف در ادامه میگوید: «بسیاری از مردم پسانداز یک عمر خود را برای رویای رفتن به خارج از کشور - به ویژه به کشورهای توسعه یافته - خرج میکنند. متاسفانه برخی هم در نهایت گرفتار قاچاقچیان انسان میشوند که به کار اجباری، استثمار جنسی یا اسارت منجر میشود.»
سرزمین قانونی ناشناخته
ماهیت منحصر به فرد جنایت و تعداد قربانیان سامون، مشکلاتی را در طول روند رسیدگی طولانی دادگاه در پورت ویلا ایجاد کرد.
دولت وانواتو امکاناتی برای تغذیه و اسکان دادن به ۱۰۷ قربانیای که شاهدان اصلی پرونده بودند، نداشت. در نتیجه پس از ماهها گرسنگی در اسارت، بسیاری از این افراد بار دیگر در حالی که عدالت مسیر آرام خود را طی میکرد باید گرسنه میماندند.
الجزیره با اشاره به اینکه در قانون اساسی وانواتو تعریفی برای بردهداری و قاچاق وجود ندارد، گزارش کرده است که جوزیا نایگولوو، دادستان عمومی وانواتو، مجبور شده است از کنوانسیونهای بینالمللی که تا آن زمان در دادگاههای وانواتو به کار گرفته نشده بود، برای طرح اتهامات خود علیه چهار متهم پرونده سامون استفاده کند.
نایگولوو به الجزیره میگوید: «کاری که انجام دادم این بود: به قوانینی که وانواتو تصویب کرده بود مراجعه کردم اما در کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان یافته فراملی (UNTOC) عناصری وجود داشت که هم بردهداری و هم قاچاق انسان را در بر میگرفت.»
تاکتیک حقوقی او کارساز شد و قاضی در نهایت اتهامات مربوط به بزرگترین پرونده قاچاق منطقه را پذیرفت.
در ژوئن ۲۰۲۲، سامون که در آن زمان ۳۷ سال داشت، بوکسو نبیله بیبی، همسر ۲۷ سالهاش و دو همکار دیگر او، به اتهام قاچاق، به بردگی گرفتن، پولشویی، حمله، تهدید به قتل و به کارگیری غیرمجاز شهروندان بدون مجوز کار محکوم شدند.
سامون هنوز در زندان وانواتو به سر میبرد و محکومیت ۱۴ سال حبس خود را میگذراند؛ در حالی که همسر و دو همکار او اوایل امسال آزادی مشروط گرفتند و پس از پرداخت جریمه، اخراج شدند.
همچنین این چهار جنایتکار محکوم به پرداخت بیش از یک میلیون دلار غرامت به ۱۰۷ قربانی شدند اما این مبلغ هنوز پرداخت نشده است.
نایگولوو به الجزیره میگوید: «ما باید قانون را در این کشور از نظر حداکثر مجازات بازنگری کنیم. بدیهی است زمانی که قوانین موجود تصویب شد، قانونگذاران، پرونده قاچاقی در این مقیاس را پیشبینی نمیکردند.»
از آنجا که شاهین یکی از شاهدان کلیدی این پرونده بوده است، میترسد که در صورت بازگشت به بنگلادش، از سوی سامون و همکارانش هدف قرار داده شود.
او احساس میکند زندگی در وانواتو برایش امنتر است.
شاهین در این مورد به الجزیره میگوید: «حالا که خانوادهام در کنارم هستند نسبت به قبل احساس امنیت بیشتری دارم چون نگران فرزندانم بودم.»
وضعیت مهاجرت شاهین در وانواتو در هالهای از ابهام است و تلاشهای او برای دریافت پناهندگی از طریق سازمان ملل متحد تا کنون موفق نبوده است.
الجزیره در انتها مینویسد با این حال شاهین هنوز امیدوار است و میخواهد روزی به جایی مهاجرت کند که بتواند زندگی بهتری برای خانوادهاش فراهم کند.