حدود دو سال از تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین میگذرد و در این مدت، ولودیمیر زلنسکی با مقاومت در مقابل ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، تبدیل به کابوسی برای رییسجمهوری روسیه شده است. به تازگی نیز مجله تایمز او را به عنوان مرد برگزیده سال خود معرفی کرد.
ارتش روسیه در اولین ساعات روز هشتم دی در بزرگترین حمله هوایی خود، کییف و پنج شهر دیگر اوکراین را هدف قرار داد که در جریان این حمله دستکم ۳۰ نفر کشته و ۱۶۰ تن مجروح شدند.
همزمان نشریه تایمز گزارشی را به زلنسکی و مقاومت او در برابر تجاوز روسیه به خاک کشورش اختصاص داد و او را مرد برگزیده سال تایمز اعلام کرد.
تایمز در این گزارش نوشت قدرت کلام زلنسکی، او را به یک رهبر جنگی قدرتمند تبدیل کرده است.
زلنسکی تقریبا دو سال پیش و زمانی که غرب به او پیشنهاد خروج از کییف داد، اعلام کرد: «من به مهمات نیاز دارم نه سواری.»
فراتر از جسارت
تصمیم زلنسکی برای مقاومت، نشاندهنده چیزی فراتر از جسارت او بود. این تصمیم، یک ارزیابی هوشمندانه از وجود بحرانی بود که به وسیله نیروی مهاجم پوتین به راه افتاد.
اگر زلنسکی به سوی تبعید فرار میکرد، احتمالا اوکراینِ بدون رهبر، مچاله میشد اما در صورت حمایت نظامی و فوری غرب، دستکم این شانس وجود داشت که اوکراینیها رهبر روسیه را تنبیه و ناامید کنند.
امتناع زلنسکی از ترک اوکراین، شیوه جدیدی را برای مقابله با چالشهای ژئوپلیتیکی رژیمهای خودکامه شکل داد. او روی موضع خود ایستاد و به همین دلیل از سوی تایمز به عنوان مرد سال ۲۰۲۳ معرفی شد.
از زمان آغاز جنگ تاکنون از هر دو طرف دهها هزار سرباز کشته شدهاند.
مدتهاست که اوکراینیها بهعنوان بخشی از استراتژی فراگیرتر غرب، نه تنها برای استقلال کشور خود بلکه برای «دور نگه داشتن پوتین غارتگر از حیاط خلوت اروپا» میجنگند.
هدف مشترک ناتو و اوکراین
ناتو هدف مشترکی با اوکراین در برابر روسیه دارد. مقاومت و مبارزه زلنسکی، اروپاییها را تشویق کرد تا باور کنند دلایل ارزشمندی برای مبارزه با پوتین وجود دارد.
پس از خروج ناگهانی آمریکا از افغانستان این نگرانی وجود داشت که غرب از مبارزه در کنار اوکراین عقبنشینی کند. با این حال پیشرفت چشمگیر زلنسکی از یک طنزپرداز تیزبین تلویزیونی به رهبر جنگ، بسیاری را در ناباوری فرو برد.
پوتین مطمئن بود میتواند همتای ظاهرا سادهلوح خود را که از یک خانواده یهودی روسیزبان است، گول بزند.
زلنسکی در ابتدای جنگ با خودداری از قبول یافتههای سیآیای مبنی بر حضور نیروهای روسیه در مرزهای اوکراین به قصد تجاوز به خاک این کشور، مرتکب اشتباه شد. همچنین او روی رهبران غربی حساب میکرد که از طرف اوکراین در دیدار با پوتین میانجیگری کنند.
او حتی برای مدتی تصور میکرد میانجیگری الکساندر لوکاشنکو، دیکتاتور بلاروس، میتواند موجب توافق صلح با مسکو شود.
به همین دلایل در ابتدا مهارتهای زلنسکی را دستکم گرفتند که البته به نفع او شد. در ادامه، تاکتیکهای زیرکانه ارتش اوکراین، حمله روسیه به کییف را خنثی کرد.
او سیاستمداران غربی را متقاعد کرد اوکراینیها آنقدر سرسخت هستند تا بتوانند سنگری را که با سلاحهای ناتو پشتیبانی میشود، حفظ کنند.
قاطعیت کلام
این قاطعیت کلام زلنسکی بود که بر تردید تصمیمگیرندگان آمریکایی و اروپایی غلبه کرد.
زلنسکی قول داد از سلاحهای غربی برای ضربه زدن به خاک روسیه استفاده نکند تا به محرکی برای جنگ جهانی سوم تبدیل نشوند.
او لحن صریح خود را در سخنرانیهای منظمی که با مردم اوکراین داشت، بهدست آورد.
زلنسکی در یک سال گذشته به یکی از مدعیان اصلی دریافت تسلیحات و یک فرد ریسکپذیر برای استفاده از نیروهای ویژه برای غرق کردن کشتیهای روسیه تبدیل شد.
با این حال اکنون بخشی از جادوی اولیه او در حال ناپدید شدن است و اختلافاتی با فرماندهان وجود دارد.
زلنسکی از پذیرفتن این فرضیه نظامی که جنگ به بنبست رسیده خودداری میکند. او در تلاش است تا اوکراینیها را متقاعد کند شرایط خیلی هم بد نیست.
رییسجمهوری اوکراین به مردم اطمینان میدهد آمریکا و اتحادیه اروپا در تلاشند تا پول نقد و محمولههای تسلیحاتی مورد نیاز را برای جلوگیری از افزایش قدرت پوتین تامین کنند.
در مقابل، رهبر کرملین در کنفرانس خبری پایان سال به خود بالید که روسیه اکنون بیش از ۶۰۰ هزار سرباز در اوکراین دارد.
حضور نظامی روسیه از یک نیروی مهاجم، به یک ارتش اشغالگر بالقوه تبدیل شده است.
بمباران وحشیانه اخیر شهرهای اوکراین به دست روسیه نشاندهنده اتفاق بزرگتری است که میتواند در راه باشد.
اگر به روسیه اجازه داده شود در سال ۲۰۲۴ بر اوکراینیها غلبه کند، زلنسکی از رهبر جنگ تبدیل به رهبر نمادین نیروی مقاومت پارتیزانی یا شخصی خواهد شد که ناگزیر به قبول مذاکره صلح است؛ اما در توافقی که احتمالا اوکراین را مجبور به تسلیم سرزمین خود خواهد کرد.
چنین نتایجی، اشتهای پوتین را برای تسخیر بیشتر تحریک خواهد کرد اما هزینه کمک به کییف برای جلوگیری از این سناریوها بسیار کمتر از هزینه دفاعی برای جلوگیری از ماجراجویی جدید کرملین خواهد بود.