روزنامه بریتانیایی گاردین گزارش داد با وجود درخواست دولت استرالیا از دانشگاههای این کشور برای به تعلیق درآوردن ارتباط با طرف‌های ایرانی، برخی محققان استرالیایی در زمینه فن‌آوری‌های حساس با دانشگاههای ایران همکاری کرده‌اند.
بر اساس این گزارش، در آوریل ۲۰۲۳ پنی وانگ، وزیر خارجه استرالیا، در نامه‌ای به بیش از ۳۰ معاون و رییس دانشگاه در این کشور به خیزش انقلابی ایرانیان در پی کشته شدن مهسا ژینا امینی اشاره و از نقض حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی کرد.
وانگ در این نامه از دانشگاههای استرالیا خواست که همگام با دولت این کشور، همکاری‌های موجود با نهادهای ایرانی از جمله دانشگاه‌ها را به حالت تعلیق درآورند و از هرگونه توافق پیشنهادی جدید اجتناب کنند.
بررسی‌های گاردین نشان می‌دهد از آن زمان تاکنون بیش از ۲۰ مقاله علمی که حاصل همکاری پژوهش‌گران در دانشگاههای استرالیا و ایران بوده، منتشر شده است.
برخی از این مقالات در ارتباط با مطالعات سرطان و انرژی‌های تجدیدپذیر نوشته شده‌اند که حوزه‌هایی «کم‌خطر» به شمار می‌روند.
تعدادی دیگر از این مقالات با حوزه‌هایی نظیر هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی مرتبط هستند که دولت استرالیا آن‌ها را جزو فن‌آوری‌های حساس و حیاتی برای منافع ملی این کشور تعریف کرده است.
به گزارش گاردین، بیم آن می‌رود که پژوهش‌های دانشگاهی از سوی رژیم‌های سرکوبگر، مانند جمهوری اسلامی برای تقویت فن‌آوری‌های نظامی و نظارتی به کار گرفته شود.
این روزنامه افزود پژوهش‌های انجام‌شده در دانشگاههای ایران به طور مستقیم برای پیش‌برد برنامه‌های هسته‌ای و پهپادی جمهوری اسلامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
رعنا دادپور، پژوهش‌گر دانشگاه جیمز کوک در کویینزلند استرالیا که سابقه چهار سال تدریس در یکی از دانشگاههای ایران را نیز دارد، در مصاحبه با گاردین به ارتباط تنگاتنگ حاکمیت و نهادهای علمی در ایران اشاره کرد.
دادپور گفت جمهوری اسلامی کنترل مستقیمی بر جهت‌دهی به تحقیقات و انتخاب اولویت‌های پژوهشی اعمال می‌کند.
او افزود برخی حوزه‌های پژوهشی از سوی سپاه پاسداران هدایت می‌شوند و می‌توانند برای اهداف نظارتی یا نظامی مورد استفاده قرار گیرند.
در بهمن ماه، سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای از انجام تحقیقی خبر داد که در آن پژوهش‌گران دانشگاههای بریتانیا، استرالیا و آمریکا در ارتباط با فن‌آوری پهپادها با دانشگاه شریف همکاری کردند.
این تحقیق که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، استفاده از پهپادها را در شبکه‌های بی‌سیم بررسی می‌کند.
دانشگاههای ساوت‌همپتون بریتانیا، نیو ساوت ولز استرالیا، هیوستن آمریکا و شریف ایران در این تحقیق مشارکت داشتند.
یک کارشناس امنیتی به گاردین گفت این تحقیق به طور مستقیم کاربردهای نظامی دارد و یک کارشناس امنیتی دیگر نیز ماهیت آن را بسیار خطرناک خواند.
بر اساس گزارشی که «انستیتو واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک» در اردیبهشت ۱۴۰۱ منتشر کرد، بخشی از سرعت پیشرفت برنامه پهپادی جمهوری اسلامی به دلیل حمایت دانشگاه شریف بوده است.
پیش از این کانادا در روز ۲۷ دی فهرستی از دانشگاههای ایران، چین و روسیه منتشر کرد که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با نهادهای نظامی و امنیتی این کشورها مرتبط هستند.
بنا بر اعلام دولت کانادا، این تصمیم برای محافظت از فن‌آوری‌های جدید و پیشرفته اتخاذ شده و به پژوهشگرانی که با این دانشگاه‌ها همکاری کنند، بودجه دولتی اختصاص نخواهد یافت.
نام دانشگاه شریف، انستیتو پاستور ایران، دانشگاه بهشتی، موسسه تحقیقات هوافضا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، دانشگاه امام حسین، موسسه فیزیک کاربردی، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، مرکز تحقیقات انفجار، مرکز مطالعات فیزیک و دانشگاه نیروی هوایی ستاری در این فهرست قرار دارد.