میلیونها نفر از شهروندان ترکیه روز یکشنبه ۱۲ فروردین در انتخابات محلی تعیین شهرداران و شوراهای شهر، تصمیم میگیرند که اداره بزرگترین شهرهای کشورشان را بهدست چه کسانی بسپارند. این رویداد انتخاباتی، امتحانی مهم برای اردوغان با هدف بازپسگیری استانبول از کنترل رقیبانش است.
به گزارش بیبیسی جهانی، پنج سال پیش نماینده ائتلاف اپوزیسیون، اکرم اماماوغلو از حزب جمهوریخواه خلق ترکیه (CHP) اداره استانبول، پایگاه بزرگ اقتصادی و اجتماعی ترکیه را به دست گرفت و پس از مدتی طولانی، سرانجام موفقیت حزب رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری کنونی را در انتخابات محلی شکست.
اکنون اردوغان که در این ابر شهر ۱۶ میلیون نفری متولد شده میخواهد این شهر را از مخالفانش پس بگیرد.
نتیجه آرای استانبول یک آزمایش مهم برای اپوزیسیون است که آیا میتوانند تهدیدی جدی برای اردوغان و حزب او یعنی عدالت و توسعه (AK Party) در طی چهار سال آینده و دور بعدی انتخابات ریاستجمهوری ایجاد کنند یا خیر؟
احسان آکتاش، از گروه ارتباطات دانشگاه مدیپول استانبول و رییس مرکز تحقیقات سیاسی جنار گفت: «استانبول خانه اوست. از دست دادن استانبول در انتخابات محلی ۲۰۱۹ برای اردوغان شکست بزرگی بود.»
استانبول جایی است که اردوغان در آن بزرگ شده و قبل از ورود به سیاست در دهه ۱۹۷۰، در خیابانهایش نان «سیمیت» میفروخته است.
اردوغان ریاست شعبه جوانان حزب اسلامی را در منطقه بیاوغلوتن بر عهده داشت و از آنجا راه خود را تا سمت شهرداری استانبول، نخستوزیری و در نهایت رییسجمهوری ترکیه طی کرد.
حزب حاکم، حزب عدالت و توسعه و اسلامگرایان، قبل از شکست در سال ۲۰۱۹، به مدت ۲۵ سال اداره دو شهر بزرگ استانبول و آنکارا را در دست داشتند.
سدا دمیرالپ، استاد علوم سیاسی در دانشگاه ایشیک استانبول گفت: «اگرچه اپوزیسیون، انتخابات ریاستجمهوری سال گذشته را از دست داد اما هنوز هم ارتباط محکمی بین برنده شدن در انتخابات استانبول و انتخابات ریاستجمهوری وجود دارد.»
دمیرالپ افزود: «اگر اماماوغلو موفق به پیروزی مجدد در استانبول شود، اپوزیسیون امیدهای زیادی برای انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۸ خواهد داشت.»
این شهر که میزبان یکپنجم از جمعیت ۸۵ میلیون نفری ترکیه است، رایدهندگانی را با دیدگاههای مختلف سیاسی، قومی، مذهبی و اقتصادی در خود جای داده است.
کنترل و اداره استانبول برابر با اداره بخش قابل توجهی از اقتصاد ترکیه از جمله تجارت، گردشگری و امور مالی است.
مورات کوروم ۴۷ ساله، نامزد حزب اردوغان در استانبول است. او وزیر سابق محیط زیست و شهرنشینی در دولت اردوغان بود. با وجود این در حقیقت نبرد نهایی در استانبول میان اماماوغلو و اردوغان است.
بیبیسی تاکید کرد پیروزی در استانبول برای اردوغان و وزیران ارشدش به یک هدف شخصی تبدیل شده است؛ همانطور که او پیشتر گفته بود: «استانبول به صاحب واقعی خود بازگردانده میشود.»
اردوغان که دوره سوم ریاستجمهوری را پشت سر میگذارد، طبق قانون اساسی نمیتواند پس از سال ۲۰۲۸ حکومت کند.
آکتاش گفت: «او برای خود جانشینی انتخاب نکرده و پیشبینی اینکه چه کسی ممکن است بهعنوان دبیرکل حزب عدالت و توسعه جایگزین اردوغان شود بسیار دشوار است.»
به همین دلیل است که منتقدان اردوغان بر این باورند که احتمالا حزب عدالت و توسعه از بازپسگیری استانبول برای تحکیم قدرت او در سطح ملی و محلی استفاده خواهد کرد تا با تغییرات احتمالی در قانون اساسی، امکان حضور در راس قدرت را بهعنوان رییسجمهوری برای یک دوره دیگر به اردوغان بدهند.
بیبیسی نوشت برخلاف انتخابات اخیر، اردوغان همچنین از این مزیت برخوردار است که مخالفان او دیگر متحد نیستند.
اکرم اماماوغلو در سال ۲۰۱۹ با حمایت ائتلاف شش حزبی ناسیونالیستها، سکولارها ، لیبرالها، محافظهکاران، اسلامگرایان و مهمترین آنها، کُردها، پیروز شد. استانبول جمعیت کُرد بسیار بزرگی دارد.
این ائتلاف پس از شکست در انتخابات ریاستجمهوری سال گذشته فروپاشید و سایر احزاب مخالف، از جمله حزب برابری و دموکراسی خلق (DEM) طرفدار کُردها، نامزدهای خود را در این انتخابات معرفی کردند.
این تصمیم از سوی برخی از احزاب اپوزیسیون میتواند شانس پیروزی اماماوغلو را کاهش دهد.
اکرم اماماوغلو که ۵۲ سال دارد در گذشته به تجارت مشغول بود. او ابتدا به عنوان شهردار منطقه کمتر شناختهشده بیلوکدوزو، منطقهای با جمعیت طبقه متوسط، پا به حوزه سیاست گذاشت و پس از آن توانست اداره شهر استانبول را به عنوان شهردار در دست بگیرد.
اماماوغلو بهعنوان جدیترین رقیب اردوغان طی دهههای گذشته در نظر گرفته شده است.
او در گردهمایی بزرگ هوادارانش در منطقه بیلوکدوزو گفت: «در سال ۲۰۱۹ ما یک فصل جدید را شروع کردیم و روز ۳۱ مارس (۱۲ فرودین)، حزب عدالت و توسعه به تاریخ خواهد پیوست.»
او گفت: «من برای استانبول رویاهای بزرگی دارم و در حال حاضر به چیز دیگری فکر نمیکنم. اکنون زمان تحقق بخشیدن به آن رویاهاست.»
اگرچه ترکیه درگیر یک بحران اقتصادی است اما اماماوغلو گسترش سیستم ریلی شهری، فضاهای سبز و برنامه ساخت مسکن را در طول پنج سال حضورش پیش برده است.
اما نگرانی اساسی دیگری نیز برای مردم استانبول وجود دارد: سال گذشته وقوع دو زلزله در جنوب ترکیه جان بیش از ۵۳ هزار نفر را گرفت و لرزهشناسان هشدار میدهند هر لحظه ممکن است یک زمینلرزه ویرانگر در استانبول رخ دهد.
حزب عدالت و توسعه طرحهایی برای تخریب ساختمانهای قدیمی و فرسوده و ساختن جایگزینهای مقاوم در برابر زلزله را در راس برنامههای خود قرار داده است.
خانم دمیرالپ در این مورد به بیبیسی گفت: «مورات کوروم نامی است که با توسعه شهری شناخته میشود و دارای اهمیتی نمادین است اما این امر نمیتواند دلیل کافی برای کسب پیروزی او باشد.»
از سوی دیگر تاسیس حزب جدید اسلامی به نام «حزب رفاه نو» میتواند به امید کوروم برای پیروزی آسیب برساند و باعث کاهش آرای او شود، زیرا رایدهندگان محافظهکار و مذهبی، خواهان گزینههای دیگری برای حزب عدالت و توسعه هستند.
با نزدیک شدن به انتخابات محلی در سراسر کشور، نگرانیهایی در مورد تهدید روزافزون اطلاعات جعلی ایجاد شده از طریق هوش مصنوعی به وجود آمده است.
به گزارش بخش انگلیسی الجزیره، اوایل سال جاری ویدیویی جعلی در رسانههای اجتماعی پخش شد که شهردار استانبول را در حال تمجید از اردوغان نشان میداد. اکرم اماماوغلو در این ویدیو از «اقدامات عالی» حزب عدالت و توسعه در اجرای پروژههای حمل و نقل عمومی در زمان حاکمیت این حزب، قدردانی میکرد.
امره ایلکان ساکیلجا، مدیر پروژه راستیآزمایی تییت (Teyit)، فیلمها و تصاویر جعلی را «تهدید بزرگی» در انتخابات آینده دانست.
او به الجزیره گفت: «محتوای جعلی به سرعت در رسانههای اجتماعی پخش میشود. در نتیجه ادعای غیرحقیقی که از یک حساب شخصی مطرح شده است میتواند ناگهان وارد جریان اصلی رویدادها شود.»
هفته گذشته نیز فیلمی ویدیویی از مقامات حزب جمهوریخواه خلق ترکیه در استانبول در حال شمارش بستههای پول نقد پخش شد که اشاره به فساد در داخل اپوزیسیون داشت.
این حزب در پاسخ گفت که این ویدیو مربوط به سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که اعضای حزب در حال پرداخت وجه نقد به یک وکیل برای خرید دفتر برای حزب جمهوریخواه خلق ترکیه بودند.
اوژان بیلگین، یکی از اعضای هیات مدیره تیآرتی و مدیر بنیاد دیپلماسی مستقر در استانبول، به الجزیره گفت: «ما با نوعی از اطلاعات نادرست مواجهیم که هدف آن تاثیرگذاری بر نتایج انتخابات است.»
او با اشاره به انصراف یکی از چهار نامزد ریاست جمهوری در انتخابات گذشته گفت: «این نمونهای از تاثیر اطلاعات نادرست است که مستقیما روند دموکراتیک را مختل میکند.»