سناتورهای آمریکایی در جلسهای از سیاستهای جو بایدن، رییسجمهوری ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی به شدت انتقاد کردند و گفتند آزاد کردن پولهای مسدود شده حکومت ایران میتواند به شهروندان آمریکا آسیب بزند.
جلسه استماع کمیته بانکداری سنای آمریکا روز سهشنبه ۲۱ فروردین با عنوان «مقابله با تامین مالی غیرقانونی، تروریسم و دور زدن تحریمها» برگزار شد.
حاضران در این جلسه در مورد این موضوع بحث و تبادل نظر کردند که چگونه تصمیمات دولت بایدن از نظر مالی برای حکومت ایران سودآور بوده است و چگونه میتوان مانع از این اتفاق شد.
تیم اسکات، سناتور جمهوریخواه از ایالت کارولینای جنوبی در این جلسه گفت: «هر دلاری که دولت [ایالات متحده] به ایران میدهد، دلار دیگری است که علیه پسران و دختران ما استفاده میشود.»
او افزود وزارت خزانهداری آمریکا میتواند از انتقال این پولها که تقویتکننده رژیم ایران است جلوگیری کند اما دولت بایدن با استفاده از برخی روشها مانند معافیتهای حوزه برق، میلیاردها دلار در اختیار تهران قرار داده است.
سیاستهای بایدن در قبال ایران همواره جنجالبرانگیز بوده است اما این جنجالها پس از حمله مرگبار هفتم اکتبر حماس و کشتار صدها غیرنظامی اسرائیلی شدت گرفته است.
ایران در تامین مالی و تجهیز این گروه شبهنظامی فلسطینی دست دارد. ایالات متحده از جمله کشورهایی است که حماس را به عنوان «یک گروه تروریستی» میشناسد.
دولت بایدن در اسفند ماه ۱۴۰۲ با تمدید مجدد معافیت بغداد از رعایت تحریمهای واشینگتن، بار دیگر به عراق اجازه داد هزینه برق وارداتی از ایران را بپردازد.
والی آدیمو، معاون وزیر خزانهداری آمریکا در این جلسه اذعان کرد دلارهایی که در اختیار جمهوری اسلامی قرار میگیرد، به مردم ایران نمیرسد و صرف «فعالیتهای خشونتآمیز» حکومت میشود.
آدیمو تاکید کرد: «آنچه ما بارها از حکومت ایران دیدهایم این است که آنها سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در اولویت قرار میدهند.»
او افزود تقریبا هیچ بخشی از پولهای آزاد شده حکومت ایران که قرار بوده برای مصارف بشردوستانه استفاده شود، در این مسیر هزینه نشده است زیرا مقامهای جمهوری اسلامی «به تهیه غذا و دارو برای مردم خود اهمیتی نمیدهند».
دولت بایدن همواره اعلام کرده پولهای آزاد شده که از طریق بانکهای «طرفهای سوم»، مانند قطر در اختیار ایران قرار گرفتهاند، تنها میتوانند برای مصارف بشردوستانه هزینه شوند.
منتقدان بایدن در پاسخ میگویند این مبالغ ممکن است برای خرید کالاهای مجاز استفاده شوند اما همزمان حکومت ایران را قادر میسازند تا بودجه بیشتری را صرف فعالیتهای شرورانه خود کند.
جان کندی، سناتور جمهوریخواه از ایالت لوییزیانا در این جلسه دولت بایدن را «بهترین دوست ایران» توصیف کرد و گفت: «ایران دوست ما نیست. بایدن به ایران پول میدهد تا سلاح بخرد و ما را بکشد ... هر دلاری که رییسجمهوری ایالات متحده به ایران میدهد، از تروریسمی حمایت میکند که آمریکاییها و متحدان ما را هدف گرفته است.»
از دیگر مواردی که در جلسه استماع کمیته بانکداری سنا درباره آن بحث شد، معافیت ایران از برخی تحریمها و درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی بود.
از زمان روی کار آمدن بایدن و پایان یافتن سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ، رییسجمهوری پیشین آمریکا، درآمدهای نفتی ایران رشد قابل ملاحظهای داشته است.
باب مندز، سناتور دموکرات از ایالت نیوجرسی در این جلسه به افزایش حدودا ۵۰ درصدی صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۲۳ اشاره کرد و گفت ایران در سال گذشته میلادی روزانه یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت صادر کرد که این میزان در پنج سال گذشته بیسابقه بود.
به گفته این سناتور، اکثر نفت ایران در اختیار چین قرار میگیرد اما واشینگتن برای تحریم پکن و بازیگران آن گامی برنمیدارد.
برخی ناظران معتقدند دولت بایدن به دو دلیل به خرید نفت ایران از سوی چین واکنشی نشان نمیدهد: اول اینکه اعمال تحریمهای سختگیرانه علیه پکن چالشبرانگیز خواهد بود و دوم اینکه واشینگتن میکوشد تا تهران را تا حدی راضی نگه دارد که رژیم ایران سیاست خصمانهای در پیش نگیرد و به دنبال توسعه برنامه هستهای خود نرود.
به گفته ناظران، بایدن همچنین نگران است رویارویی با ایران به کاهش ذخایر نفت و افزایش قیمت آن در ماههای منتهی به انتخابات سرنوشتساز ریاستجمهوری آمریکا بینجامد.
این انتخابات قرار است روز ۱۵ آبان سال جاری برگزار شود.
مقامهای جمهوری اسلامی در مقاطع زمانی مختلف تهدید کردهاند در صورت افزایش فشارها، تنگه هرمز را خواهند بست.
حدود ۲۰ درصد از کشتیهای حامل نفت و محصولات پتروشیمی جهان از این تنگه عبور میکنند.
با وجود لفاظیهای مقامهای تهران در این خصوص، عملی کردن این تهدید برای جمهوری اسلامی پرخطر خواهد بود زیرا انتظار میرود بستن تنگه هرمز واکنش شدید واشینگتن را به همراه داشته باشد.
گرچه در صورت عملی شدن این تهدید - حتی به صورت موقت - تجارت جهانی و بایدن متحمل ضرر خواهند شد.
باب مکنالی، کارشناس حوزه انرژی و دستیار ویژه پیشین کاخ سفید گفت: «ایران میتواند شکست بایدن در انتخابات را تضمین کند. ایران میتواند قیمت بنزین را شش دلار یا حتی بیش از آن افزایش دهد. آنها میتوانند چنین کاری بکنند و بایدن از این موضوع آگاه است.»