جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرد امضای توافقنامه دفاعی میان واشینگتن و ریاض پیش از عادیسازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل ممکن نخواهد بود.
سالیوان روز شنبه ۱۵ آبان اردیبهشت در گفتوگو با روزنامه فایننشال تایمز تاکید کرد توافقنامه واشینگتن و ریاض، برقراری روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی، و برداشتن «گامهای معنادار» برای مردم فلسطین، اجزای «چشماندازی یکپارچه» برای منطقهاند و باید با هم محقق شوند.
پس از حمله مرگبار حماس به اسرائیل در روز ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر)، دولت جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا تلاشهای خود را برای برقراری صلح پایدار در خاورمیانه شدت بخشیده است.
بایدن در تلاش است اسرائیل را مجاب کند تا در ازای عادیسازی روابط با عربستان سعودی و دیگر کشورهای اسلامی، بر سر مساله فلسطین حاضر به دادن امتیاز شود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل بارها مخالفت خود را با طرح «دو دولت، دو ملت» و تشکیل دولت مستقل فلسطین اعلام کرده است.
سالیوان در ادامه مصاحبه خود افزود بایدن جزییات طرح خود را درباره مسیر برقراری صلح در منطقه «در ماههای آینده» به صورت عمومی اعلام خواهد کرد.
به گفته مشاور امنیت ملی کاخ سفید، این طرح امنیت را در اسرائیل و صلح و ثبات را در خاورمیانه افزایش خواهد داد.
او افزود واشینگتن میکوشد تعداد بیشتری از کشورهای منطقه را برای تحقق این طرح با خود همراه کند، اما در نهایت این «رهبری و مردم اسرائیل» خواهند بود که باید در خصوص پذیرش یا رد این پیشنهاد تصمیمگیری کنند.
پیشتر و در روز ۱۰ اردیبهشت، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در دیدار با همتایان خود در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس خبر داد ریاض و واشینگتن در یک ماه گذشته به صورت فشرده درباره عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل با یکدیگر همکاری کردهاند.
به گفته بلینکن، اقدامهای دوجانبه آمریکا و عربستان سعودی در خصوص عادیسازی «به صورت بالقوه در آستانه کامل شدن قرار دارد».
به دنبال مناقشه غزه، عربستان سعودی تاکید کرده تنها در صورتی برقراری روابط با اسرائیل را میپذیرد که «قدمهای بازگشتناپذیری» در مسیر تشکیل کشور فلسطین برداشته شود.
برخی رسانهها در روزهای اخیر گزارش دادند در صورت ادامه مخالفت اسرائیل با اتخاد تدابیری برای تشکیل کشور فلسطین، ریاض و واشینگتن ممکن است امضای معاهدهای دوجانبه را نظر بگیرند.
برخی ناظران این گزارشها را تلاشی برای تحت فشار قرار دادن نتانیاهو ارزیابی کردهاند.
اسرائیل در طول سالهای اخیر توانسته است با استفاده از نگرانیهای کشورهای عربی منطقه در مورد سیاستهای خصمانه حکومت ایران، روابط خود را با تعدادی از این کشورها عادیسازی کند.
اسرائیل ابتدا در سپتامبر ۲۰۲۰ در چارچوب «پیمان ابراهیم» با دو کشور امارات و بحرین روابط سیاسی و دیپلماتیک برقرار کرد و سپس در اکتبر همان سال با مراکش و در دسامبر ۲۰۲۲ با سودان پیمان عادیسازی روابط امضا کرد.
در ماههای اخیر گمانهزنیها درباره احتمال عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل واکنشهای منفی مقامهای جمهوری اسلامی را در پی داشته است.
در یکی از آخرین واکنشها، ابراهیم رئیسی، رییس دولت جمهوری اسلامی روز هشتم فروردین در دیدار با اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، به موضوع برقراری روابط میان برخی کشورهای منطقه و اسرائیل پرداخت و گفت عادیسازی روابط با کشورهای اسلامی نمیتواند برای اسرائیل «امنیتآفرین» باشد.
خامنهای هم روز ۱۱ مهر عادیسازی روابط اسرائیل و کشورهای منطقه را به «شرطبندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.