اتحادیه اروپا در بیانیهای خطاب به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی نوشته است حصول اطمینان از دست نیافتن جمهوری اسلامی به سلاح هستهای، یکی از اولویتهای امنیتی اصلی این اتحادیه به شمار میرود.
در این بیانیه که روز سهشنبه ۱۵ خرداد منتشر شده، آمده است: «از اینکه ایران تصمیمات لازم را برای بازگشت به تعهدات هستهای خود در چارچوب برجام اتخاذ نکرده، متاسفیم.»
به گفته اتحادیه اروپا، برنامه هستهای جمهوری اسلامی موجب شده احتمال وقوع بحران اشاعه تسلیحات هستهای در منطقه افزایش یابد.
علاوه بر اعضای اتحادیه اروپا، نام کشورهای مقدونیه شمالی، مونتهنگرو، آلبانی، اوکراین، مولداوی، بوسنی و هرزگوین، ایسلند، لیختن اشتاین، نروژ و سن مارینو در میان امضاکنندگان این بیانیه دیده میشوند.
این بیانیه یک روز پس از آن منتشر میشود که بریتانیا، فرانسه و آلمان پیشنویس قطعنامهای علیه حکومت ایران را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه کردند.
در پیشنویس این قطعنامه از تهران خواسته شده است درباره منشاء اورانیوم یافت شده در برخی سایتهای هستهای توضیحات لازم را ارائه و با آژانس به طور کامل همکاری کند.
پیشتر آژانس بینالمللی از وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در سایتهای ورامین و تورقوزآباد خبر داده بود.
اتحادیه اروپا در ادامه بیانیه خود به شورای حکام، توسعه برنامه هستهای جمهوری اسلامی را نگرانکننده خواند و گفت تهران به ذخیره اورانیوم غنیشده با درصد خلوص بالا ادامه میدهد و در مسیر «غیر قابل بازگشت» دستیابی به دانش لازم در این حوزه قرار دارد.
یافتههای تازهترین گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی حاکی از آن است که جمهوری اسلامی میزان ذخیره اورانیوم غنیشده خود را افزایش داده است.
بر اساس این گزارش، حکومت ایران در حال حاضر بیش از ۱۴۲ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰درصدی در اختیار دارد که در مقایسه با گزارش پیشین آژانس بینالمللی در بهمنماه سال گذشته، جهشی ۲۰ کیلوگرمی را نشان میدهد.
اورانیوم غنیشده با خلوص ۶۰ درصدی را به سرعت و با طی چند مرحله کوتاه میتوان به اورانیوم با خلوص ۹۰ درصدی تبدیل کرد که در تولید سلاح هستهای کاربرد دارد.
اتحادیه اروپا همچنین از جمهوری اسلامی خواسته است تا مجوز بازگشت به کار گروهی از بازرسان باتجربه آژانس بینالمللی را «بدون تاخیر» صادر کند.
به گفته اتحادیه اروپا، این اقدام برای اجرای موثر فعالیتهای راستیآزمایی آژانس بینالمللی درباره برنامه هستهای حکومت ایران ضروری است.
جمهوری اسلامی روز ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ مجوز فعالیت گروهی از بازرسان آژانس در ایران را لغو کرد.
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در مهرماه سال گذشته با دفاع از تصمیم تهران اعلام کرد دلیل این اقدام، سیاسیکاری این بازرسان بوده است.
اتحادیه اروپا با اشاره به تصمیم جمهوری اسلامی برای برچیدن تجهیزات نظارتی در ایران افزود آژانس بینالمللی انرژی اتمی نتوانسته است در سه سال گذشته، فعالیتهای نظارتی و راستیآزمایی خود را در چارچوب برجام به انجام برساند.
این اتحادیه از ایران خواست به تعهدات خود در چارچوب برجام پایبند باشد و مجددا اجرای پروتکل الحاقی را در دستور کار قرار دهد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز چهارم اردیبهشت گفت جمهوری اسلامی میتواند ظرف چند هفته به اورانیوم غنیشده کافی برای ساخت بمب اتمی دست یابد.
گروسی با انتقاد از نبود شفافیت در برنامه هستهای تهران گفت: «وقتی شما همه این موارد را در کنار هم قرار میدهید، علامتهای سوال زیادی برای شما پدیدار میشوند.»
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آخرین گزارش به شورای حکام آژانس اعلام کرد که هیچ پیشرفتی در حل و فصل مسائل پادمانی با جمهوری اسلامی رخ نداده است.
با وجود غنیسازی اورانیوم با غلطت بالا در ایران که آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید توجیه غیرنظامی ندارد، جمهوری اسلامی میگوید برنامه هستهایاش «صلحآمیز» است.