نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان اعلام کرد این کشور به صورت رسمی از سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) خارج خواهد شد. این ائتلاف نظامی سال ۲۰۰۲ به ابتکار مسکو تشکیل شد و شش کشور بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و روسیه در آن عضویت داشتند.
پاشینیان روز چهارشنبه، ۲۳ خرداد، در پارلمان ارمنستان گفت: «مشخص شد که اعضای این ائتلاف به تعهدات خود بر اساس پیمان عمل نمیکنند، بلکه به همراه آذربایجان برای جنگ علیه ما برنامهریزی میکنند.»
او افزود ایروان در خصوص زمان خروج از سازمان پیمان امنیت جمعی تصمیمگیری خواهد کرد.
روابط ارمنستان و روسیه در پی حمله آذربایجان به قرهباغ در سال گذشته به سردی گراییده است.
جمهوری آذربایجان و ارمنستان چهار سال پیش و پس از حدود سه دهه، بار دیگر بر سر حاکمیت قرهباغ کوهستانی با یکدیگر درگیر شدند و پس از چندین هفته، آتشبسی تحت حمایت مسکو امضا شد.
با این حال تنشها بین باکو و ایروان پس از آن همچنان ادامه یافت و هر از گاهی به درگیری نظامی منجر میشد تا اینکه سرانجام نیروهای آذربایجان در سپتامبر ۲۰۲۳ وارد قرهباغ کوهستانی شدند و حاکمیت بر این منطقه را از آن خود کردند.
ارمنستان اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی را متهم میکند که در پی حملات نظامی آذربایجان، حاضر به مداخله نشدند.
ایروان همچنین نیروهای حافظ صلح روسیه را به دلیل عملکردشان در برابر حمله آذربایجان به قرهباغ مورد انتقاد قرار داده است.
بر اساس پیمان امنیت جمعی که کارکردی مشابه ناتو دارد، در صورتی که حملهای نظامی به یکی از کشورهای عضو صورت گیرد، سایر اعضا متعهد به حمایت از آن کشور هستند.
قرهباغ بر اساس قوانین بینالمللی بخشی از جمهوری آذربایجان شناخته میشود اما اکثریت جمعیت در این منطقه را ۱۲۰ هزار ارمنی تشکیل میدادند که بسیاری از آنها در پی مناقشه اخیر به ارمنستان گریختند.
پیشتر و در مهرماه ۱۴۰۲، پاشینیان توافقنامههای امنیتی میان ایروان و مسکو را «غیرموثر» خواند و گفت پیمان امنیتی که ایروان در آن حضور دارد، نتوانسته است منافع ملی و امنیت ارمنستان را تامین کند.
او در آن مقطع زمانی افزود ایروان سیاستهای امنیتی خود را تغییر خواهد داد و از این پس با شرکایی همکاری خواهد کرد که حاضرند در راستای منافع دوجانبه قدم بردارند.
از آن زمان تاکنون، دولت ارمنستان مانورهای نظامی مشترکی را با نیروهای آمریکایی به انجام رسانده، خواستار کمک غرب برای تقویت دموکراسی در این کشور شده و احتمال پیوستن به اتحادیه اروپا را مطرح کرده است.
بر اساس توافق تعیین مرزها بین باکو و ایروان، آذربایجان روز پنجم خرداد کنترل چهار روستا را به مساحت ۶/۵ کیلومتر مربع در منطقه مرزی غازاخ، همجوار با ارمنستان به دست گرفت.