گروهی از کنشگران کوییر ایرانی به مناسبت ماه افتخار جامعه الجیبیتیپلاس، میزگردی را با عنوان «ماه افتخار و لزوم همبستگی با جامعه کوییر» در دانشگاه تورنتو برگزار کردند.
این نشست روز دوشنبه ۲۸ خرداد با همکاری سازمان کوییرهای ایرانی سیمرغ و «دانشجویان دانشگاه تورنتو برای ایران آزاد» برگزار شد.
حاضران در این نشست علاوه بر گفتوگو درباره آخرین تحولات و فعالیتهای جنبش کوییر ایران، به ویژه در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی»، درباره چالشها و مطالبات جامعه رنگینکمانی تبادل نظر کردند.
تاریخچه مبارزات جنبش کوییر در جهان و ایران، بررسی حقوق جامعه الجیبیتیپلاس از منظر عدالت اجتماعی، آسیبهای فردی و اجتماعی ناشی از فضای سرکوب و تبعیض، مطالبات تاریخی شهروندان کوییر از جامعه ایران و مشکلات پناهجویان الجیبیتیپلاس از جمله مواردی بودند که سخنرانان درباره آنها به بحث پرداختند.
در جلسه پرسش و پاسخی که در این نشست برگزار شد، حاضران پرسشها و دیدگاههای خود را در ارتباط با وضعیت شهروندان کوییر در ایران، لزوم آموزش مسائل جنسیتی، چالشهای ناشی از تعصبات اجتماعی و راهکارهای موثر برای حل مسائل جامعه رنگینکمانی مطرح کردند.
پس از قیام استونوال در ژوئن ۱۹۶۹ که در پی درگیری شهروندان کوییر ساکن منهتن با پلیس نیویورک آغاز شد، اعتراضات جنبش کوییر آمریکا علیه تبعیضها وسرکوبهای اجتماعی، نقطه عطفی تاریخی را تجربه کرد.
پس از این قیام، گفتمان حمایت از حقوق جامعه الجیبیتیپلاس در روندی بیبازگشت به گفتمان جریانهای مدنی جهان وارد شد و دستاوردهای به دست آمده از این مبارزات طی سالها و دهههای پس از آن، پذیرفته شدن حقوق جامعه الجیبیتیپلاس را در بیش از ۱۳۰ کشور جهان به ارمغان آورد.
در اولین سالگرد قیام استونوال، اولین رژههای افتخار افراد کوییر در ژوئن ۱۹۷۰ در چند شهر بزرگ آمریکا برگزار شد و از آن زمان، کشورهای مختلف جهان یک ماه از تابستان را به عنوان ماه افتخار جامعه الجیبیتیپلاس گرامی میدارند.
در گذر زمان، رژههای افتخار افراد کوییر به یکی بزرگترین جشنوارههای خیابانی جهان تبدیل شده و هر ساله میلیونها نفر در این مراسم شرکت میکنند.
تا پیش از انقلاب ۵۷، هنرمندان و سایر چهرههای فعال کوییر ایرانی اولین سنگبناهای جنبش الجیبیتیپلاس را در ایران شکل داده بودند.
حضور چند هنرمند همجنسگرا در حلقه هنرمندان سرشناس نوگرا در «کلوب رشت ۲۹» (پلاک ۲۹ خیابان رشت تهران) و برگزاری مراسم ازدواج غیر رسمی بیژن صفاری، طراح پارک دانشجو، و دوستپسرش «سهراب محوی»، یکی از هنرمندان سرشناس کشور، در بهمن ۱۳۵۶ در هتل کمودور تهران که با حضور بسیاری از هنرمندان و چهرههای سرشناس کشور برگزار شد، از جمله موارد مشاهدهپذیری افراد کوییر در همان سالهاست.
در سالهای پس از انقلاب ۵۷ به دلیل اجرای احکام قصاص و اعدام علیه افراد کوییر از یک سو، و ممنوعیت آگاهیرسانی درباره شرایط افراد الجیبیتیپلاس از سوی دیگر، افراد کوییر جز مخفی کردن هویت خود یا خارج شدن از ایران و پناهندگی در کشورهای دیگر گزینهای پیش روی خود نداشتهاند.
جمهوری اسلامی تنها به افراد ترنسی که عمل جراحی تطبیق جنسیت را انجام میدهند، مدارک هویتی ارائه میکند و برای سایر افراد کوییر، از جمله همجنسگرایان، دو جنسگرایان، ترنسهای نانباینری و سایر افراد ترنس و کوییر که نیازی به عمل جراحی تطبیق جنسیت ندارند، نه تنها هیچگونه حقی قانونی قائل نیست، بلکه وجود این افراد را تا حد حکم اعدام جرمانگاری کرده است.
در حالی که لایف (زندگی زیرزمینی) کوییر در داخل ایران با وجود خطرهای گسترده به حیات زیرزمینی خود ادامه میدهد، افزایش جمعیت کوییرهای ایرانی پناهجو و مهاجر به شکلگیری شبکههای گستردهتری از کنشگران الجیبیتیپلاس در خارج از ایران منجر شده است.
این فعالان طی سالهای گذشته توانستهاند با تشکیل پیوندهای عمیقتر با سایر کنشگران مدنی ایرانی، جمعیت گستردهای از متحدان غیرکوییر و حامیان را در داخل ایران و نقاط مختلف جهان شکل دهند.
با آغاز خیزش مهسا ژینا امینی که یکی از اهداف بنیادین آن مبارزه با آپارتاید جنسیتی است، گستردهترین شکل مبارزات جامعه کوییر ایران شکل گرفت و جامعه مدنی ایران به صورتی بیسابقه در کنار جنبش کوییر ایستاد.
مجموعه این تلاشها باعث شد تشکلها و چهرههای شاخص سیاسی ایران در حمایت از حقوق جامعه الجیبیتیپلاس در چشمانداز سیاسی پس از جمهوری اسلامی به صورت علنی اعلام موضع کنند.
یکی از شاخصترین این موارد، منشور مطالبات حداقلی ۲۰ تشکل صنفی و مدنی مستقل و غیردولتی ایران در روز ۲۵ بهمنماه ۱۴۰۱ بود که در بند چهارم آن به صراحت درباره لزوم به رسمیت شناختن حقوق جامعه کوییر ایران صحبت شده است.
در حالی که تا پیش از خیزش ژینا، برگزاری رژه افتخار کوییرهای ایرانی در شهرهای مختلف جهان مرسوم نبود و تنها چند مورد از حضور گروههای ایرانی در رژههای افتخار به ثبت رسیده بود، کوییرهای ایرانی در رژه افتخار سال ۲۰۲۳ همزمان با خیزش ژینا، این رژه را در شهرهای مختلف جهان، از جمله در تورنتو، ونکوور، مونترال، اوتاوا، لسآنجلس، پاریس، آمستردام، برلین، هامبورگ، استکهلم و بسیاری نقاط دیگر با شعار «زن، زندگی، آزادی» برگزار کردند.