در یک اتفاق نادر، دو سیارک بزرگ به فاصله ۴۲ ساعت از یکدیگر از کنار زمین میگذرند. عبور آنها که همزمان با روز جهانی سیارک است، خطری برای سیاره ما ندارد. یکی از این سیارکها کمتر از ۱۰ روز پیش کشف شده است.
ام.کی ۲۰۲۴؛ کمتر از دو هفته بین کشف و عبور
سیارک ام.کی ۲۰۲۴ (2024 MK) بین ۱۲۰ تا ۲۶۰ متر اندازه دارد و در ۲۷ خرداد کشف شده است. این سیارک در ۹ تیر به نزدیکترین فاصله خود با زمین میرسد و از ۲۹۰ هزار کیلومتری سطح زمین (تقریبا سه-چهارم فاصله زمین تا ماه) عبور میکند. خطر برخورد ام.کی ۲۰۲۴ با زمین وجود ندارد. با این حال سیارکی به این اندازه در صورت برخورد به زمین میتواند صدمات قابل توجهی به بار بیاورد که این مساله نیاز به تقویت پروژههای دفاع سیارهای را برجسته میکند.
سیارک دوم، بزرگتر اما دورتر
سیارک یو.ال ۲۱ یا (415029) 2011 UL21، با عرض دو هزار و ۳۱۰ متر از ۹۹ درصد کل اجرام نزدیک به زمین بزرگتر است اما به هیچ وجه برای زمین خطرساز نیست.
این سیارک در تاریخ هفتم تیر به نزدیکترین فاصله خود از زمین (۱۷ برابر فاصله ماه و زمین) میرسد.
بیشتر اجرام بزرگ منظومه شمسی از جمله سیارات و سیارکها، در مدار یا نزدیک به صفحه استوایی به دور خورشید میچرخند اما مدار این سیارک به دور خورشید شیب زیادی دارد که برای چنین جرم بزرگی غیرعادی است و میتواند نتیجه برهمکنشهای گرانشی با سیاره بزرگی مانند مشتری باشد.
مشتری میتواند سیارکهایی را که قبلا برای زمین ایمن بودهاند به سمت این سیاره منحرف کند و بنابراین درک این فرآیند، مهم است.
آیا تاکنون سیارکی به زمین برخورد کرده است؟
در طول تاریخ سیارکهای زیادی به زمین برخورد کردهاند. معروفترین برخورد سیارکی حدود ۶۶ میلیون سال پیش در شبهجزیره یوکاتان در مکزیک رخ داد و دهانه چیکسولوب (Chicxulub) را ایجاد کرد.
از این برخورد به عنوان یکی از عوامل اصلی انقراض دایناسورها یاد میشود.
حادثه تونگوسکا
۱۱۵ سال پیش در روز ۹ تیر ۱۲۸۷ (۳۰ ژوئن ۱۹۰۸) یکی از بزرگترین و شناختهشدهترین برخوردهای فضایی با زمین در تاریخ معاصر رخ داد.
به گفته دانشمندان در این رویداد، یک سیارک یا یک دنبالهدار، در ارتفاع حدود پنج تا ۱۰ کیلومتری از سطح زمین در جو منفجر شد.
قدرت تخریب این انفجار معادل انفجار یک بمب هیدروژنی بزرگ یا حدود ۱۰ تا ۱۵ مگاتن تی.ان.تی TNT برآورد شد که دو هزار و ۱۵۰ کیلومتر مربع از جنگلهای سیبری را نابود کرد و حدود ۸۰ میلیون درخت را در این منطقه خواباند.
موج انفجار تونگوسکا به قدری قوی بود که در فاصلههای دور نیز حس شد و به ایستگاههای سنجش زلزله در سراسر جهان رسید.
دو عبور سیارکی همزمان با «روز سیارک»
از سال ۱۳۹۷ سازمان ملل متحد در قطعنامهای، تاریخ وقوع حادثه تونگوسکا ۹ تیر (۳۰ ژوئن) را روز سیارک در سراسر جهان اعلام کرد تا یادآوری این حادثه باعث افزایش آگاهی در مورد سیارکها شود و توجه به محافظت از زمین، خانوادهها، جوامع و نسلهای آینده را در برابر یک رویداد فاجعهبار افزایش دهد.
همزمانی این تاریخ با عبور نزدیک دو سیارک امکی ۲۰۲۴ و یوال ۲۱ در هفته جاری بیش از پیش اهمیت موضوع دفاع از سیاره زمین را برجسته میکند.
ماموریتهای دفاع از سیاره
در حال حاضر دفتر دفاع سیارهای سازمان فضایی اروپا ESA در حال انجام تعدادی پروژه است که به بهبود توانایی انسان برای شناسایی، ردیابی و کاهش سیارکهای بالقوه خطرناک اختصاص دارد.
ماموریت هرا (Hera)ی سازمان فضایی اروپا که در اواخر سال میلادی جاری پرتاب میشود بخشی از اولین آزمایش انحراف سیارکها در جهان است.
ماهواره نئومیر NEOMIR در آینده نزدیک بین زمین و خورشید قرار میگیرد و از نور مادون قرمز استفاده میکند تا سیارکهایی را که به دلیل نور خورشید از زمین دیده نمیشوند، شناسایی کند.
بر روی زمین شبکهای از تلسکوپهای فلایآی Flyeye با الهام از حشرات در حال اجراست.
فلایآی با استفاده از میدان دید منحصر به فرد خود برای اسکن خودکار کل آسمان، هر شب به جستوجوی سیارکهای بالقوه خطرناک جدید میرود.
هر چند خطر برخورد اجرام آسمانی با زمین اندک است اما کشف ناگهانی و دیرهنگام امکی ۲۰۲۴ نشان داد همیشه احتمال غافلگیری وجود دارد و باید با گسترش پروژههای دفاع از سیاره برای چنین شرایطی آماده بود.