آبرام پیلی، معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت واشینگتن «هیچ انتظاری» در خصوص برگزاری انتخابات «آزاد و منصفانه» در ایران یا «تغییر اساسی» در سیاست جمهوری اسلامی ندارد.
آبرام پیلی، چهارشنبه ششم تیر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت مردم ایران از دسترسی به «ابتداییترین آزادیها» و «شاخصهای ضروری برای هر دموکراسی» محرومند و نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری در این کشور از سوی شورای نگهبان «دستچین» شدهاند.
رایگیری نظام برای مشخص شدن جانشین ابراهیم رئیسی، رییس پیشین دولت جمهوری اسلامی، روز هشتم تیر برگزار خواهد شد.
رئیسی و هیات همراهش روز ۳۰ اردیبهشت در سانحه سقوط بالگرد در آذربایجان شرقی کشته شدند.
پیلی در ادامه پیام خود بر حمایت واشینگتن از مردم ایران تاکید کرد و افزود «رژیم استبدادی» جمهوری اسلامی سابقهای طولانی در «آزار و ارعاب خبرنگاران، سرکوب پوشش اخبار انتخابات و سلب حق برگزاری تجمعات مسالمتآمیز» دارد.
به گفته او، آمریکا به دفاع از حقوق بشر در ایران ادامه خواهد داد و از «آیندهای آزاد و دموکراتیک» برای این کشور حمایت خواهد کرد.
مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضیزاده هاشمی و محمدباقر قالیباف، شش نامزد مورد تایید شورای نگهبان برای جانشینی رئیسی هستند.
از این جمع امیرحسین قاضیزاده هاشمی که با عنوان ادامه راه ابراهیم رئیسی وارد انتخابات شده بود، با انتشار متنی از ادامه حضور در رقابت انتخاباتی انصراف داد.
این در حالی است که بسیاری از خانوادههای دادخواه و فعالان مدنی و سیاسی این انتخابات را تحریم کردهاند.
جمعی از مادران دادخواه کردستان روز ششم تیر در بیانیهای انتخابات ریاستجمهوری را یک «سیرک نمایشی» خواندند و تاکید کردند تا زمان محاکمه و مجازات قاتلان فرزندانشان، دست از عدالتخواهی برنمیدارند.
در این بیانیه آمده است «در آستانه انتخابات نمایشی، نامزدهای حکومت که خود مسئول و شریک این جنایات هستند، از آزادی و بهبود وضعیت کنونی» صحبت میکنند.
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه نوبل صلح هم روز دوم تیر در نامهای از زندان اوین اعلام کرد «در انتخابات غیرقانونی حکومت سرگوبگر و نامشروع» شرکت نخواهد کرد.
او خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی نوشت: «چطور میتوانید در حالی که با یک دست تیغ و دار و اسلحه و زندان را علیه مردم گرفتهاید، با دستی دیگر صندوق رای را پیش روی همان مردم بگذارید و با زبانی فریبکار و دروغپرداز، آنها را پای صندوق رای فرا خوانید؟»
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روز پنجم تیر خواهان مشارکت بالا در انتخابات شد و گفت: «در هر انتخاباتی که مشارکت کم بوده، زبان ملامت دشمنان جمهوری اسلامی و حساد جمهوری اسلامی دراز شده است و ملامت کردند.»
در سالهای اخیر و به دنبال مشکلات شدید اقتصادی، سرکوب گسترده منتقدان و نظارت استصوابی شورای نگهبان، مشارکت مردم ایران در انتخابات کاهشی چشمگیر یافته که این موضوع به بحران مشروعیت حکومت جمهوری اسلامی دامن زده است.
در دور پیشین انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند ۱۴۰۲، رکورد تحریم انتخابات شکسته شد و پایینترین میزان مشارکت اعلامی در دوران جمهوری اسلامی به ثبت رسید.
اکنون نیز نتایج نظرسنجی گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان (گمان) نشان میدهد بیش از ۶۵ درصد از مردم ایران در رایگیری برای مشخص شدن جانشین رئیسی شرکت نخواهند کرد.