در موضوع کاهش نرخ باروری و تاخیر در فرزندآوری اغلب انگشت اتهام به سوی زنان نشانه میرود اما آمارها نشان میدهند در بسیاری از موارد، این مردان هستند که تمایلی به پذیرش «مسئولیت پدر شدن» ندارند.
تیترهای خبری و گزارشهای کارشناسان اغلب از تمایل زنان به اولویت دادن به شغل و حرفه خود نسبت به فرزندآوری سخن میگویند اما واقعیت پیچیدهتر از این است.
برای تولد یک کودک، دستکم به دو نفر نیاز است و در موارد استفاده از فنآوریهای کمک باروری مانندآیویاِف (IVF)، این تعداد حتی بیشتر هم میشود.
بر اساس گزارش نشریه تلگراف، آمار جدید منتشر شده از سوی سازمان لقاح و جنینشناسی انسانی (HFEA) در بریتانیا نشان میدهد برای نخستین بار میانگین سنی افرادی که برای اولین بار تحت درمان باروری قرار میگیرند، از ۳۵ سال فراتر رفته است.
این روندی نگرانکننده محسوب میشود زیرا موفقیت درمانهای باروری با افزایش سن کاهش مییابد.
طبق این آمار، آیویاِف در ۴۲ درصد موارد برای زنان ۱۸ تا ۳۴ ساله منجر به بارداری میشود اما این نرخ برای زنان در اواخر دهه ۳۰ به ۲۶ درصد و در اوایل دهه ۴۰ به تنها پنج درصد کاهش مییابد.
تلگراف این سوال را مطرح کرده است که چرا با وجود این آمارها، زوجها تصمیم فرزندآوری را به تعویق میاندازند؟
مردان نمیخواهند!
مصاحبهها و تحقیقات نشان میدهند در بسیاری از موارد، این مردان هستند که تمایلی به پذیرش مسئولیت پدر شدن ندارند.
یکی از مصاحبهشوندگان در گزارش تلگراف، تجربه خود را اینگونه بیان کرد: «من و همسر سابقم هشت سال با هم بودیم. هر از گاهی موضوع بچهدار شدن را مطرح میکردم و او اطمینان میداد که در زمان مناسب دستکم سه فرزند میخواهد اما آن زمان مناسب هرگز فرا نرسید.»
این زن که اکنون ۵۴ ساله است، به تلگراف گفت: «وقتی ۳۵ ساله بودم و او ۳۷ ساله، سرانجام او را با یک اولتیماتوم روبهرو کردم. او ترجیح داد رابطه را تمام کند. احساس خیانت و شکست کردم. او بهترین شانس من برای مادر شدن بود اما آنقدر ضعیف یا خودخواه بود که نتوانست زودتر تصمیم بگیرد و وقت مرا تلف نکند.»
این داستان منحصر به فرد نیست. طبق تحقیقات دانشگاه باث، امروزه تقریبا از هر پنج زن یک نفر بدون فرزند به میانسالی میرسد.
برای زنانی که در دهه ۱۹۷۰ میلادی (۱۹۵۰ خورشیدی) متولد شدهاند، پیشبینی میشود که از هر چهار نفر یک نفر بدون زایمان به ۴۵ سالگی برسد.
اکثریت قریب به اتفاق آنها نه از روی انتخاب، بلکه به دلیل شرایط زندگی بدون فرزند میمانند.
فرهنگ مدرن که جوانی را در مردان و زنان ستایش میکند نیز در این پدیده نقش دارد.
بسیاری از مردان با پوشیدن لباسها و کفشهای مد روز و حفظ سبک زندگی جوانانه، سعی در پنهان کردن آثار پیری دارند اما واقعیت این است که روند بیولوژیک بدن با مردانی که پدر شدن را به تعویق میاندازند، مبارزه میکند.
تحقیقات نشان میدهند افزایش سن پدر با خطرات سلامتی برای فرزندان همراه است.
یک مطالعه گسترده روی تقریبا دو میلیون کودک در دانمارک نشان داد به ازای هر پنج سال افزایش سن پدر، احتمال ابتلای فرزند به سرطان خون در دوران کودکی ۱۳ درصد افزایش مییابد.
احتمال داشتن فرزند مبتلا به اوتیسم هم در مردان ۴۰ ساله و بالاتر تقریبا شش برابر بیشتر است.
نوزادانی که از پدران بالای ۵۰ سال به دنیا میآیند، تا پنج برابر بیشتر با خطر اسکیزوفرنی روبهرو هستند.
علاوه بر اینها، احتمال ابتلا به اختلالاتی مانند وسواس فکری-عملی (ADHD) و اختلال دوقطبی نیز با افزایش سن پدر، بیشتر میشود.
نکته قابل توجه این است که بسیاری از مردان از این خطرات آگاه نیستند.
یک نظرسنجی نشان داد تقریبا هیچ یک از مردان مورد پرسش، از این اطلاعات آگاهی نداشتند.
کاهش نرخ زاد و ولد تنها محدود به بریتانیا نیست و در سراسر جهان توسعهیافته مشاهده میشود.
در بریتانیا، عوامل اقتصادی مانند کمبود مسکن مقرون به صرفه و هزینههای بالای مراقبت از کودکان، زوجها را به تعویق زمان والد شدن سوق داده است.
آمار دفتر آمار ملی بریتانیا نشان میدهد در سال ۱۹۷۱، تنها ۱۸ درصد از افراد ۳۰ ساله بدون فرزند بودند.
امروز این رقم به ۵۰ درصد افزایش یافته است.
این آمار بیانگر تغییری چشمگیر در الگوهای فرزندآوری طی نیم قرن گذشته است.
در سالهای اخیر برخی از زنان تصمیم گرفتهاند به تنهایی مادر شوند.
در سال گذشته، سه هزار و ۵۴۸ زن مجرد به تنهایی تحت درمان آیویاِف قرار گرفتند که نسبت به سال ۲۰۱۹ افزایش ۸۲ درصدی نشان میدهد. با این حال اکثر استفادهکنندگان از آیویاِف همچنان زوجهای دگرجنسگرا هستند.
کارشناسان تاکید میکنند بزرگترین عامل در باروری، سن است.
زنان جوانتر تخمکهای با کیفیت بالاتری دارند و مردان جوانتر اسپرم متحرک بیشتری تولید میکنند.
این واقعیت زیستشناسی، اهمیت آگاهیرسانی و تشویق به فرزندآوری در سنین پایینتر را نشان میدهد.
برخی متخصصان معتقدند جامعه باید نگرش خود را نسبت به پدر شدن تغییر دهد و به جای اینکه پدر شدن را امری اجتنابناپذیر در میانسالی بداند، باید آن را به عنوان یک آیین مردانه و بخشی مهم از هویت مردان جوان معرفی کند.
تصمیمگیری در مورد فرزندآوری امری کاملا شخصی است و هر فرد یا زوج باید بر اساس شرایط و خواستههای خود تصمیم بگیرد. با این حال داشتن اطلاعات کامل و دقیق در مورد واقعیتهای زیستشناسی و پیامدهای تاخیر در فرزندآوری میتواند به افراد کمک کند تا تصمیمات آگاهانهتری بگیرند.
تاخیر در فرزندآوری، مسالهای پیچیده و چندوجهی است که نیاز به توجه جدی از سوی جامعه، سیاستگذاران و شهروندان دارد.