کانورسیشن در مطلبی، به تحلیل بازیهای المپیک ۲۰۲۴ پاریس پرداخت که بیش از رویدادی صرفا ورزشی، به صحنهای از نمایش مناسبات پیچیده ژئوپلیتیک جهانی تبدیل شده است. این دوره بازتابدهنده تنشها و چالشهای عمیق موجود در عرصه بینالملل است.
کانورسیشن در این گزارش یادآور شد که امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه از المپیک پاریس بهعنوان فرصتی برای ارائه تصویری از فرانسه مدرن، متنوع و جهانوطن بهره برده است.
او با انتشار پیامی در شبکههای اجتماعی با عنوان «اینجا فرانسه است!»، کوشید تا دیدگاه شخصی خود را از کشورش به جهانیان عرضه کند.
کانورسیشن نوشت مراسم افتتاحیه المپیک پاریس، تجسم جاهطلبیهای ماکرون بود؛ ترکیبی هنرمندانه و در عین حال بحثبرانگیز از نمادهای سنتی فرانسه مانند برج ایفل و شخصیتهای تاریخی چون ماری آنتوانت در کنار جلوههایی از فرهنگ مدرن فرانسوی شامل موجسواران، رپرها و نمایندگان جامعه اِلجیبیتیکیو پلاس.
این نمایش با واکنشهای متفاوت و گاه متضادی در داخل و خارج از فرانسه روبهرو شد.
در داخل فرانسه، جریانهای چپ افراطی با آنچه گرایشهای جهانیگرایانه مکرون میخوانند، به شدت مخالفت کردند.
آنها معتقدند این رویکرد، هویت ملی فرانسه را تضعیف میکند.
راست افراطی نیز از دیدگاه پاریسمحور و تاکید بیش از حد بر تنوع و مدرنیته ناراضی است.
این نارضایتی به ویژه در واکنش به بخشی از مراسم افتتاحیه که تابلوی مشهور «شام آخر» لئوناردو داوینچی را با حضور درگکوئینها، یک مدل ترنسجندر و یک خواننده برهنه بازآفرینی کرد، به اوج خود رسید.
کلیسای کاتولیک فرانسه این صحنه را «به مسخره گرفتن مسیحیت» خواند و آن را محکوم کرد.
در سطح بینالمللی نیز، این نمایش با انتقادات گستردهای روبهرو شد.
برخی جوامع مسلمان، بخشهایی از مراسم را «مزخرف» و «منزجرکننده» توصیف کردند و آن را تلاشی آشکار برای تحمیل ارزشهای غربی به سایر فرهنگها دانستند.
در چین، پخشکننده دولتی در بخشهایی که اعضای جامعه اِلجیبیتیکیو پلاس حضور داشتند، سکوت اختیار کرد.
چین در زمینه تلاش برای سرکوب جوامع اِلجیبیتیکیو سابقه دارد.
برای بسیاری از مسلمانان فرانسوی، نمایش صحنهای مذهبی در مراسمی که از سوی یک نهاد دولتی فرانسه برگزار میشد، مایه دلسردی بود.
این موضوع زمانی حساستر میشود که به یاد بیاوریم اواخر سال گذشته میلادی، مقامات فرانسوی اعلام کردند زنان مسلمان اجازه پوشیدن حجاب در رقابتهای المپیک را نخواهند داشت.
استدلال پشت این تصمیم، پایبندی به اصول سکولاریسم فرانسه بود که بر جدایی کامل دین از دولت تاکید دارد.
این تصمیم در برههای حساس، درست پس از حملات هفتم اکتبر به رهبری حماس و در پی اقدام امانوئل مکرون در دعوت از خاخام اعظم فرانسه برای روشن کردن شمع هانوکا در کاخ الیزه اتخاذ شد.
جنگ غزه نیز به شکلی چشمگیر بر فضای المپیک سایه افکنده است.
شایعاتی مبنی بر آمادگی برخی ورزشکاران برای کنارهگیری از رقابتها در صورت رویارویی با ورزشکاران اسرائیلی وجود دارد.
این مساله زمانی برجستهتر شد که در یک مسابقه فوتبال بین مالی و اسرائیل، تماشاگران بنرهایی در محکومیت اسرائیل و حمایت از فلسطین به نمایش گذاشتند.
اکثریت قریب به اتفاق (۹۵ درصد) مردم مالی مسلمان هستند و ۱۲۰ هزار نفر از آنان در فرانسه زندگی میکنند.
حضور محدود روسیه و بلاروس در این دوره از بازیها، نتیجه مستقیم تحریمهای اعمال شده پس از حمله روسیه به اوکراین است.
تنها تعداد اندکی از ورزشکاران این دو کشور به صورت بیطرف و بدون نمایندگی رسمی کشورشان در این مسابقات شرکت میکنند.
استفاده از پرچم، سرود و سایر نمادهای ملی آنها ممنوع شده و از هیچ مقام دولتی این کشورها دعوت صورت نگرفته است.
این محدودیتها منجر به گمانهزنیهایی درباره دست داشتن احتمالی روسیه در اختلالات ایجاد شده در سیستم حمل و نقل پاریس در روز افتتاحیه شده است.
اگرچه این حوادث تلفات جانی در پی نداشت، اما پیامدهای منفی آن غیرقابل انکار است.
به نظر میرسد این اقدامات، تلاشی آشکار برای لطمه زدن به وجهه و اعتبار فرانسه در عرصه بینالمللی باشد.
فرانسه که سابقهای طولانی و درخشان در برگزاری موفق رویدادهای بزرگ بینالمللی دارد، اینبار با چالشهای جدی و غیرمنتظرهای روبهروست.
خاطره تلخ حوادث فینال لیگ قهرمانان اروپا در سال ۲۰۲۲ در پاریس که با اختلال، هرج و مرج و درگیریهای خشونتآمیز همراه بود، هنوز در اذهان عمومی و مسئولان امنیتی زنده است.
این تجربه، نگرانیهایی را درباره توانایی فرانسه در تامین امنیت کامل بازیهای المپیک از روز ابتدایی آن تاکنون ایجاد کرده است.
در همین حال، روسیه در واکنش به محدودیتهای اعمال شده، در حال برنامهریزی برای میزبانی رویدادی موازی با عنوان «بازیهای جهانی دوستی» است که کمی پس از پایان المپیک پاریس برگزار خواهد شد.
این رویداد که ممکن است به سال ۲۰۲۵ موکول شود، با ادعای مشارکت بیش از ۱۰۰ کشور، میتواند چالشی جدی برای جنبش المپیک مدرن و نفوذ جهانی آن باشد.
برخی تحلیلگران این اقدام را تلاشی از سوی روسیه برای ایجاد یک نظم ورزشی جایگزین میدانند که میتواند موازنه قدرت در ورزش جهانی را تغییر دهد.
کمیته بینالمللی المپیک (IOC) که معمولا کنترل دقیق و همه جانبهای بر فضای بازیها اعمال میکند، اینبار با چالشهای متعدد و پیچیدهای روبهروست.
از مدیریت نمایشهای سیاسی و اعتراضات احتمالی ورزشکاران گرفته تا جلوگیری از اقدامات احتمالی تروریستی و حتی محدود کردن نفوذ تجاری برندهای غیرمجاز، همگی مسائلی هستند که کمیته بینالمللی المپیک باید با دقت و حساسیت بالا آنها را مدیریت کند.
با توجه به پیچیدگیهای ژئوپلیتیک کنونی و تنشهای فزاینده در عرصه بینالملل، انتظار میرود که تا پایان المپیک پاریس، شاهد رویدادها و جنجالهای بیشتری باشیم.
این دوره از بازیها، بیش از هر زمان دیگری، آینهای از وضعیت پیچیده روابط بینالملل و چالشهای جهانی معاصر است.