شهرداری تهران سال‌هاست از مافیای زباله می‌گوید و پای این مافیا به سریال‌های تلویزیونی هم باز شده است. سوءاستفاده از کودکان کار بهانه پرداختن به موضوع است اما پیمانکاران شهرداری از این کودکان حق حساب می‌گیرند. زیبایی شهر، کودکان کار یا سه هزار میلیارد زباله تهران؛ مساله کدام است؟
عبدالمجید رحمانی، دبیر مرکز رصد، پایش و مدیریت آسیب‌های اجتماعی کلان‌شهر تهران، گفت: «برخورد با افراد زباله‌گرد در دستور کار قرار گرفته است و با آن‌ها برخورد می‌شود.»
به گزارش خبرگزاری ایلنا، رحمانی درباره طرح ساماندهی آسیب‌های اجتماعی و تمدید سه ماهه دستور قضایی برای اجرای این طرح گفت: «اقدامات ما در این طرح در حوزه زباله‌گردی است. ما با دستگاه‌هایی که در شهرداری تهران در این زمینه مسئولیتی بر عهده داشتند از جمله معاونت خدمات شهری، سازمان مدیریت پسماند، شرکت شهربان حریم‌بان و شرکت ساماندهی مشاغل اقداماتمان را ادامه می‌دهیم و کاری که از حوالی عید در این زمینه شروع شده است، همچنان ادامه دارد.»
این مقام شهرداری تهران درباره «زباله‌گردهای غیر ایرانی» گفت: «اگر افراد زباله‌گرد از اتباع باشند با هماهنگی اداره کل اتباع و سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران این افراد به مرکز غربال اعزام شده و در آنجا تعیین تکلیف می‌شوند.»
دبیر مرکز رصد، پایش و مدیریت آسیب‌های اجتماعی کلان‌شهر تهران، وابسته به شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که در دوره‌ای که ساماندهی صورت گرفته است چه تعداد از اتباع شناسایی و به اداره کل امور اتباع و مهاجران تحویل داده شده‌اند، گفت: «در مرحله گذشته حدود هزار و ۲۰۰ نفر از اتباع را شناسایی و تعیین تکلیف کردیم.»
رقابت بر سر سه هزار میلیارد تومان زباله تهران
موضوع برخورد با زباله‌گردان پایتخت تازگی ندارد. سال‌هاست که شهرداری تهران به دنبال در اختیار گرفتن زباله‌های شهر است. مقامات شهرداری از «مافیای زباله» می‌گویند اما این مافیا هرگز معرفی نشده است.
دامنه افسانه مافیای زباله به آثار هنری هم کشیده شده است؛ از جمله در سریال تلویزیونی «عروس تاریکی» در سال ۱۳۹۸ و سریال شبکه خانگی «یاغی» در سال ۱۴۰۱.
شهرداری تهران با وجود سال‌ها تلاش نتوانسته است دست آنچه را مافیای زباله می‌نامد از سفره زباله‌های پایتخت کوتاه کند. سفره‌ای که به گفته رضا محمدی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، ارزش آن سالانه سه هزار میلیارد تومان است.
او بهمن ماه ۱۴۰۲ گفت: «مافیای زباله گرچه به هیچ جا وصل نیست اما دغدغه برخورد انتظامی ندارد.»
محمدی درباره تلاش شهرداری برای در اختیار گرفتن بازار زباله تهران گفت: «برای اینکه اقتصاد این بستر را به هم بزنیم باید تعدد قراردادها و پیمانکاران را اصلاح می‌کردیم. ما یک پیمانکار را برای پاسخگویی درباره همه پیمانکاران، از طریق مناقصه تعیین کردیم تا مجموعه را هدایت کند و امروز کلا ۱۴ پیمانکار کلان داریم.»
درآمد ۳۰ میلیونی از هر زباله‌گرد
محمدی اردیبهشت امسال با اشاره به درآمد ۳۰ میلیون تومانی ماهانه مافیای زباله از هر زباله‌گرد گفت: «تا پیش از اجرای قراردادهای جدید حدود شش هزار زباله‌گرد داشتیم که در حال حاضر به حدود هزار زباله‌گرد کاهش پیدا کرده است.»
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمدی در نشست خبری ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ گفت: «یک‌هزار و ۵۰۰ تن زباله خشک وجود دارد که متاسفانه به دست مافیای زباله می‌افتاد. از طریق به‌کارگیری "کولی کتفی‌ها" این زباله را از مخازن جمع‌آوری می‌کردند و چهره شهر را به هم می‌زدند.»
سود مالی شهرداری تهران و پیمانکاران تفکیک زباله یک وجه ماجراست اما سوی دیگر مساله زباله‌گردی در تهران، استفاده سایت‌های تفکیک زباله از کودکان و معتادان به مواد مخدر است.
استفاده از این افراد به خصوص کودکان، راه‌حلی آسان برای کارفرمایان است تا نیروهای زباله‌گرد آن‌ها بازداشت نشوند.
موضوع کودکان زباله‌گرد، علاوه بر تهران به کلانشهرهای دیگر هم سرایت کرده است.
مهر ماه سال گذشته، غلامعباس ترکی، معاون دادستان کل کشور از اجرای طرحی برای ساماندهی کودکان زباله‌گرد خبر داد.
هر چند شهرداری تهران می‌گوید هدفش از انعقاد قرارداد با پیمانکاران، مقابله با مافیای زباله‌گردی است اما به نظر می‌رسد قراردادها تنها یک واسطه به نام «پیمانکار» به بازار زباله تهران اضافه کردند.
سال ۱۴۰۲، وبسایت جماران گزارشی با موضوع زباله‌گردی کودکان و نوجوانان در تهران منتشر کرد.
این گزارش به نقل از نوجوان زباله‌گردی نوشت: «من و دیگر زباله‌گردان ماهانه ۱۰ میلیون تومان به پیمانکار منطقه پرداخت می‌کنیم تا بتوانیم در سطح منطقه آزادانه پسماند خشک جمع کنیم. این ۱۰ میلیون تومانی که به پیمانکار می‌دهیم، مجوز برداشت زباله خشک از سطل‌های زباله منطقه است.»