در ایران انسولین قلمی همچنان نایاب است و مقامات رسمی میگویند «بدعهدی» شرکت خارجی نوومیکس علت کمبود اخیر است. شهریور چهار سال قبل، مسوولان وزارت بهداشت با افتتاح خط تولید انسولین قلمی، وعده دادند علاوه بر تامین نیاز داخل، مازاد تولید این محصول صادر هم خواهد شد.
بر اساس اعلام انجمن اطلاع رسانی دیابت، در ایران حدود هفت میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به دیابت مبتلا هستند و حدود ۷۶۰ هزار بیمار دیابتی هم تحت پوشش بیمه سلامت هستند.
با توجه به فراوانی دیابت نوع یک، تخمین زده میشود در ایران حدود ۳۵۰ تا ۷۰۰ هزار نفر به دیابت نوع یک مبتلا باشند که انسولین دارویی ضروری و حیاتی برای کنترل آن است.
این اولین بار نیست که کمبود انسولین در ایران خبرساز شده است. ۳۰ تیرماه ۱۴۰۳، شکور امیدی، رئیس انجمن حمایت از بیماران دیابتی ایران، درباره کمبود انسولین گفت: «یک شرکت داخلی، واردات انسولین را برعهده گرفته بود اما چندی پیش این شرکت کنار رفت. انسولین قلمی جز کمبودهای جدی ماست اما انسولین تزریقی وجود دارد. تقاضا برای انسولین قلمی زیاد است و به همین خاطر با کمبود مواجه شدهایم.»
همان زمان، غلامحسین صادقیان، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه ماهانه ۸۰۰ هزار قلم انسولین قلمی «نوومیکس» در ایران مصرف میشود، گفت: «عمده انسولین قلمی مصرفی کشور توسط یک شرکت در داخل تحت لیسانس یکی از برندهای معتبر جهانی تولید میشود.»
بازار انسولین
مصرف ماهانه ۸۰۰ هزار قلم انسولین خارجی، با ۷۶۰ هزار بیمار دیابتی تحت پوشش بیمه سلامت مرتبط است.
خردادماه ۱۴۰۳، محمدمهدی ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ضمن انتقاد از «تجویز بیرویه انسولین» در سال ۱۴۰۲، گفت: «پرهزینهترین داروی کشور در سال گذشته انسولین بود که موارد تجویز آن، بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد از نیاز بیماران دیابتی بیشتر است.»
بازار داروی بیماران دیابتی، بازار پرسودی است، با اینحال نام شرکتهای وارد کننده انسولین به طور مشخص در مصاحبهها اعلام نشده است.
در سالهای اخیر تلاشهایی برای داخلیسازی انواع داروهای مصرفی این بیماران انجام شده است و اشارههایی هم به نام تولید کنندگان این حوزه شده است.
شهریور سال ۱۴۰۲، خبرگزاری برنا در گزارشی با عنوان «بازهم تحریم کنندگان را به زانو درآوردیم» نوشت «شرکت ویتان فارمد با سرمایه گذاری خارجی ۱۰۰ میلیون دلاری موفق شد برای اولین بار در ایران و خاورمیانه انسولین از مرحله سلول و ماده موثره را در داخل کشور تولید کند. محصول نهایی این شرکت بعد از انجام تست های تکمیلی و دریافت تاییدیه های سازمان غذا و دارو در نیمه اول سال ۱۴۰۳ به بازار وارد خواهد شد.»
هلدینگ مادر این شرکت، گروه دارویی گلرنگ، وابسته به گروه صنعتی گلرنگ، متعلق به خانواده «فضلی» است.
شرکت «نوو نور دیسک پارس» نیز از تیر ۱۳۸۹ در ایران تاسیس شده است. در مراسم افتتاح خط تولید این مجموعه که شهریور ۱۳۹۹ برگزار شد، سعید نمکی، وزیر وقت بهداشت هم حضور داشت.
در آن زمان کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، گفت این مجموعه در گامهای نخست خود میتواند بیش از ۳۰ درصد انسولین قلمی مورد نیاز در ایران را برطرف کند و با توسعه خطوط تولید آن تامین انواع انسولین قلمی مورد نیاز کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را در دستور کار خود قرار دهد.
با این وجود، امروز در شهریور ۱۴۰۳، چهار سال پس از وعده تامین نیاز داخلی و حتی صادرات به خاورمیانه و شمال آفریقا، انسولین قلمی در ایران نایاب شده و مسوولان دولتی، گناه آن را به گردن «بدعهدی» طرف خارجی میاندازند.