خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از چند منبع آگاه که نام آنها را اعلام نکرد، نوشت که ایالات متحده و عراق در مورد برنامههای خروج نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده از عراق به تفاهم رسیدهاند.
به گفته این منابع، براساس این طرح که کلیات آن مورد توافق قرار گرفته است، اما اعلام و اجرایی شدنش نیاز به موافقت نهایی واشینگتن و بغداد دارد، صدها سرباز تا سپتامبر ۲۰۲۵ و بقیه تا پایان سال ۲۰۲۶ عراق را ترک می کنند.
ایالات متحده حدود ۲۵۰۰ سرباز در عراق و ۹۰۰ سرباز در کشور همسایه، سوریه، بهعنوان بخشی از ائتلافی که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با داعش تشکیل شد، دارد.
به نوشته رویترز،یک مقام ارشد آمریکایی گفت: «ما به یک توافق دست پیدا کردهایم، اکنون فقط مساله این است که چه زمانی آن را اعلام کنیم.»
ایالات متحده و عراق همچنین بهدنبال ایجاد یک رابطه مستشاری جدید هستند که میتواند باعث شود برخی از سربازان آمریکایی پس از خروج نیروها همچنان در عراق باقی بمانند.
به گفته این منابع، هفتهها پیش یک اعلامیه رسمی برای انتشار و اعلام این خبر آماده شده بود، اما انتشار آن بهدلیل تشدید تنشهای منطقه ای مربوط به جنگ غزه و نیز برای مشخص کردن برخی از جزییات باقیمانده، به تعویق افتاد.
رویترز میگوید گزارش خود را بر پایه گفتوگو با پنج مقام آمریکایی، سه مقام عراقی و دو مقام از سایر کشورهای عضو ائتلاف تهیه کرده است.
چند تن از این منابع به رویترز گفتند که ممکن است خبر توافق دو کشور برای خروج نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا از عراق در ماه جاری بهطور رسمی اعلام شود.
فرهاد علاءالدین، مشاور امور خارجی نخستوزیر عراق، گفت که مذاکرات فنی با واشینگتن در مورد خروج نیروهای ائتلاف به پایان رسیده است.
او گفت: «ما اکنون در آستانه انتقال روابط بین عراق و اعضای ائتلاف بینالمللی به سطح جدیدی با تمرکز بر روابط دوجانبه در زمینههای نظامی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی هستیم.»
او در مورد جزئیات این طرح اظهارنظر نکرد و ائتلاف به رهبری ایالات متحده نیز به سوالات رویترز پاسخ نداد.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده و یک مقام دفاعی این کشور گفتند جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا و محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق، در بیانیه مشترکی در ماه آوریل تایید کردند که زمینه را برای تعیین زمان و چگونگی پایان ماموریت ائتلاف جهانی در عراق و تبدیل آن به همکاریهای امنیتی دوجانبه پایدار را بررسی خواهند کرد.
به نوشته رویترز توافق بر سر خروج نیروهای آمریکایی از عراق پس از بیش از شش ماه مذاکره بین بغداد و واشینگتن به دست آمده است.
نخستوزیر عراق این مذاکرات را در ماه ژانویه و در اوج حملات گروه های مسلح عراقی مورد حمایت جمهوری اسلامی به نیروهای آمریکایی مستقر در این کشور آغاز کرد.
حملات راکتی و پهپادی نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی و زخمی شدن دهها تن دیگر شد و حملات تلافیجویانه مرگبار ایالات متحده را به دنبال داشت. این امر تلاشهای دولت مرکزی برای ایجاد ثبات در عراق پس از دههها درگیری را تهدید میکرد.
ایالات متحده در ابتدا در سال ۲۰۰۳ به عراق حمله و صدام حسین دیکتاتور وقت این کشور را سرنگون کرد. آمریکا در سال ۲۰۱۱ از عراق عقبنشینی کرد، اما در سال ۲۰۱۴ در راس یک ائتلاف نظامی برای مبارزه با داعش به این کشور بازگشت.
کشورهای دیگر از جمله آلمان، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا نیز صدها سرباز در این ائتلاف دارند.
به نوشته رویترز بر اساس کلیات توافقی که بین آمریکا و عراق حاصل شده، همه نیروهای ائتلاف پایگاه هوایی عین الاسد در غرب استان انبار را ترک خواهند کرد و تا شهریور ۱۴۰۴ به میزان قابل توجهی حضور خود را در بغداد کاهش خواهند داد.
انتظار می رود نیروهای آمریکایی و سایر نیروهای ائتلاف تقریبا یک سال دیگر، یعنی تا پایان سال ۲۰۲۶ در اربیل در منطقه نیمه خودمختار کردستان عراق باقی بمانند تا عملیات جاری علیه داعش در سوریه را تسهیل کنند.
جزییات دقیق تحرکات نیروها بهدلیل حساسیت نظامی آنها مخفی نگه داشته می شود. اما در هر حال، این خروج نشاندهنده تغییر قابل توجهی در موضع نظامی واشینگتن در منطقه خواهد بود.
علاءالدین گفت که عراق توانایی خود را برای مقابله با هر گونه تهدید باقی مانده نشان داده است.
اما مقامات آمریکایی در حالی که عمدتا بر مقابله با داعش متمرکز هستند، اذعان میکنند که حضور آنها در عراق یک عامل استراتژیک بادارنده عمده در برابر نفوذ جمهوری اسلامی است.
جمهوری اسلامی بارها تاکید کرده است که خواستار خروج کامل نیروهای آمریکایی از منطقه و مخصوصا از عراق هستند. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در نهم اردیبهشت ۱۴۰۲ در دیدار با عبداللطیف رشید، رییسجمهوری عراق، گفت:« حتی حضور یک آمریکایی هم در عراق زیاد است.»
به گفته مقامات آمریکایی، این موضع با تشدید رویارویی منطقهای اسرائیل و جمهوری اسلامی اهمیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا نیروهای آمریکایی در عراق در ماههای اخیر راکتها و پهپادهای متعدد شلیکشده به سوی اسرائیل را سرنگون کردهاند.
نخستوزیر عراق گفته است در حالی که از کمک آمریکا قدردانی می کند، اما سربازان آمریکایی به عاملی برای بیثباتی تبدیل شدهاند، اغلب هدف قرار میگیرند و سپس با اقداماتی که کمتر با دولت عراق درباره آنها هماهنگی شده، به حملات پاسخ میدهند.
اعلام این توافق، احتمالا یک پیروزی سیاسی برای السودانی خواهد بود، زیرا او موقعیت عراق را بهعنوان متحد آمریکا و جمهوری اسلامی میکند. مرحله اول خروج نیروهای آمریکا از عراق یک ماه پیش از انتخابات پارلمانی عراق به پایان میرسد که قرار است در اکتبر ۲۰۲۵ برگزار شود.
یک مقام آمریکایی گفت که برای ایالات متحده، بازه زمانی دو ساله «فضای تنفس» را فراهم میکند و در صورت تغییر وضعیت در منطقه، امکان تعدیل و تغییر این جدول زمانی را فراهم میسازد.