دیدهبان حقوق بشر در گزارشی هشدار داد که مقامهای جمهوری اسلامی اعضای خانوادههای دهها نفر از افرادی که در طول اعتراضات دو سال گذشته کشته، اعدام یا زندانی شدهاند را با اتهامهای دروغین بازداشت کرده، تهدید یا مورد آزار و اذیت قرار دادهاند.
این سازمان افزود دو سال پس از آغاز اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در اواخر شهریور ۱۴۰۱، مقامهای جمهوری اسلامی همچنان اعضای خانوادههایی را که خواستار پاسخگویی در مورد نقض حقوق عزیزانشان هستند، وادار به سکوت و مجازات میکنند.
ناهید نقشبندی، سرپرست پژوهشگری ایران در سازمان دیدهبان حقوق بشر گفت: «بسیار حیاتی است که دولتهای در حال تعامل با جمهوری اسلامی، این بیعدالتیهای هولناک علیه افرادی را که عزیزانشان پیشتر با نقض جدی حقوقشان از سوی حکومت ظالم و سرکوبگر ایران مواجه شدهاند بهصورت علنی محکوم کنند.»
دیدهبان حقوق بشر از مورد ماشالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی، معترض اعدامشده در خیزش انقلابی یاد کرد که به «تحصیل مال از طریق نامشروع» و «مشارکت در پولشویی» متهم شده است.
دادگاه کیفری شهرستان نظرآباد در حکمی که روز ۲۵ مرداد امسال صادر شد، ماشالله کرمی را به مجموعا هشت سال و ۱۰ ماه زندان، ۱۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال جریمه نقدی و مصادره اموال شامل خودرو و منزل مسکونی محکوم کرد.
کرمی ۳۱ مرداد ۱۴۰۲ با یورش نیروهای وزارت اطلاعات به خانهاش در کرج دستگیر و به بازداشتگاه اداره اطلاعات این شهر منتقل شده بود.
اواسط شهریور نیز جمعی ۷۷ نفره از دادخواهان با انتشار بیانیهای، اعتراض خود را به فشار و تهدید جمهوری اسلامی علیه خانوادههای دادخواه بیان کردند و خواستار آزادی فوری و بیقید و شرط ماشالله کرمی و سایر بازداشتیهای خانوادههای دادخواه شدند.
ناهید نقشبندی گفت: «مقامهای جمهوری اسلامی دو بار به مردم ظلم میکنند؛ ابتدا با اعدام یا کشتن یکی از اعضای خانواده و سپس با بازداشت عزیزانشان به خاطر درخواست پاسخگویی.»
او افزود: «قوه قضاییه ایران باید فورا اعضای خانوادههایی که بهطور غیرقانونی بازداشت شدهاند را آزاد کند و از برگزاری محاکمههای عادلانه و فرآیند قضایی شفاف برای هر فردی که به جرمی متهم شده است، اطمینان حاصل کند.»
دیدهبان حقوق بشر در ادامه به بازداشت فرامرز براهویی (آبیل)، برادر ۱۵ ساله اسماعیل آبیل، از جانباختگان جمعه خونین زاهدان و رامیار ابوبکری، برادر ۱۶ ساله و دادخواه زانیار ابوبکری، همراه سیاوش سلطانی، پسر کبری شیخهسقا از جانباختگان خیزش انقلابی در مهاباد اشاره کرد.
فرامرز براهویی روز پنجم شهریور در مسیر بازگشت از زاهدان به مشهد در ایست بازرسی شهرستان تربت حیدریه بازداشت و به کانون اصلاح و تربیت استان خراسان رضوی منتقل شد.
دادگاه ویژه اطفال استان خراسان رضوی او را به اتهاماتی نامشخص، به شش ماه حبس تعزیری محکوم کرده است.
ابوبکری و سلطانی هم روز ۱۳ شهریور «همراه با خشونت ماموران» بازداشت شدند.
دیدهبان حقوق بشر در ادامه گزارش خود به بازداشت احمد و سولماز حسنزاده، پدر و خواهر محمد حسنزاده، از معترضان کشتهشده در خیزش انقلابی، از سوی نیروهای امنیتی در بوکان در روز نهم مرداد اشاره کرد.
بر اساس این گزارش، احمد حسنزاده روز بعد با قرار وثیقه آزاد اما سولماز به زندان ارومیه منتقل شد. او روز ۱۶ مرداد در اعتراض به تداوم بازداشتش دست به اعتصاب غذا زد.
این پدر و دختر چهاردهم شهریور ۱۴۰۲ نیز از برای بازجویی به اداره اطلاعات بوکان احضار و روز پنجم مهر، در ایست بازرسی بین بوکان و سقز از سوی نیروهای امنیتی برای مدتی کوتاه دستگیر شدند.
حسن امینی، برادر محمد امینی، از جانباختگان خیزش انقلابی و رعنا کورکور، خواهر مجاهد کورکور، زندانی معترض محکوم به اعدام دو تن دیگر از خانوادههای دادخواهی هستند که دیدهبان حقوق بشر به بازداشت و آزادی آنها اشاره کرد.
امینی روز هشت شهریور پس از حدود ۴۰ روز حبس، با پابند الکترونیکی از زندان مرکزی سنندج آزاد شد.
او تیر سال گذشته به اتهام «اخلال در نظم عمومی» به دلیل شرکت در مراسم کشتهشدگان خیزش انقلابی در سقز و بوکان به شش ماه و نیم زندان محکوم شده بود.
رعنا کورکور نیز روز ۱۴ تیر امسال به دست ماموران امینی در تهران بازداشت و بیستم مرداد با قرار وثیقه آزاد شد.
دیدهبان حقوق بشر یادآوری کرد که جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته، بارها خانوادههای دادخواهی که عزیزانشان به دست نیروهای امنیتی کشته یا از سوی دادگاههای ایران اعدام شدهاند را تحت فشار گذاشته است.
این موارد شامل تهدید و اعمال فشار بر خانوادههای قربانیان اعتراضات آبان سال ۹۸ و همچنین خانوادههای کشتهشدگان سقوط هواپیمایی اوکراین با شلیک سپاه پاسداران در دی همان سال است.
بر اساس گزارش نهادهای حقوق بشری، همزمان با نزدیک شدن به دومین سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی با راه انداختن موج تازهای از بازداشت اعضای خانوادههای دادخواه و فعالان سیاسی مدنی، بر شدت فشارها و سرکوبها افزودهاند.
در موج جدید بازداشت در کردستان، که از دهم شهریور آغاز شده، دستکم ۲۰ نفر در شهرهای مهاباد، پیرانشهر، اشنویه و دهگلان دستگیر شدهاند.
سازمان عفو بینالملل ۳۰ مرداد سال گذشته با انتشار بیانیهای اعلام کرده بود مقامهای حکومت در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا ژینا امینی، کمپین آزار و اذیت خانواده جانباختگان اعتراضات را با هدف ساکت کردن آنان و همچنین مصونیت خود از مجازات، تشدید کردهاند.