نخستین نشست خبری مسعود پزشکیان روز دوشنبه ۲۶ شهریور و حدود ۷۰ روز پس از انتخابش بهعنوان رییسجمهوری جدید، برگزار شد. او در این نشست بر تداوم همکاری و «دوستی» با روسیه و چین تاکید کرد، منکر ارسال موشک به روسیه و حوثیها شد و گفت از تداوم فعالیت گشت ارشاد بیاطلاع است.
ستاد انتخاباتی پزشکیان وعده برگزاری اولین نشست خبری او را در روز ۱۶ تیر و پس از پیروزی در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ داده بود اما این رویداد بدون توضیح رسمی مشخصی، لغو شد.
همان زمان برخی رسانههای اصلاحطلب مانند امتداد اعلام کردند دلیل لغو نشست مطبوعاتی، رفتن پزشکیان به دیدار با علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در همان ساعات بوده است.
نخستین نشست خبری پزشکیان حدود دو ساعت و نیم طول کشید و پس از پایان جلسه، او هنگامی که داشت جایگاه خود را ترک میکرد به سوالی درباره رفع حصر میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو رهبر جنبش سبز پاسخ داد.
پزشکیان بدون نام بردن از موسوی، گفت: «مشکل کروبی حل شده است، برای آن یکی هم داریم کار میکنیم. ولی نباید با نظام درافتاد.»
هفته نخست شهریور امسال، حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی گفته بود: «پیغامی از طرف پزشکیان و محسنی اژهای داده شد که دنبال رفع حصر کروبی هستیم که او پاسخ داد من و میرحسین همزمان حصر شدیم و هر دو باید رفع حصر شویم. رفع حصر تنهایی را نمیخواهم.»
فقر، مشکلات اقتصادی و افایتیاف
نخستین سوالی که از پزشکیان پرسیده شد، درباره سیاست خارجی و وعدهاش برای برداشتن مرزهای بین ایران و همسایگانش بود که در پاسخ، رفت و آمد راحت بین کشورهای مسلمان به معنای رونق بازار و تامین امنیت خواند و گفت: «چرا نباید کسی که در پاکستان و افغانستان است سوار قطار شود و به کربلا و نجف برود؟»
او روز جمعه، ۲۳ شهریور، در جمع سران عشایر عراق نیز با اشاره به سفر بدون ویزا در کشورهای حوزه شینگن، همین پرسش را مطرح کرده بود.
همزمان با این اظهارات رییس دولت چهاردهم، جمهوری اسلامی در حال کشیدن دیوار در مرزهای خود با افغانستان و پاکستان است.
رییس دولت چهاردهم در پاسخ به سوالی درباره افزایش تعداد فقرا و وضعیت اقتصادی کشور گفت: «چارهای نداریم جز اینکه مساله افایتیاف را حل کنیم.»
اوایل تیر امسال گروه ویژه اقدام مالی افایتیاف (FATF) در نشست عمومی خود در سنگاپور اعلام کرد همچنان ایران را در فهرست سیاه خود باقی نگه میدارد.
لیست سیاه افایتیاف شامل کشورها یا حوزههای قضایی با کمبودهای استراتژیک جدی برای مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم است و پزشکیان گفت در این راستا «نامهای به رییس مجمع تشخیص مصلحت» خواهد نوشت.
بازگشت گزینشی استادان و دانشجویان اخراجی و بیاطلاعی از حضور گشت ارشاد
پزشکیان در پاسخ به سوالی درباره بازگرداندن دانشجویان و استادان اخراجشده، گفت: «معنی این حرف این نیست که توطئهگرها را بازگردانیم.»
او ادامه داد: «آدم خائن و جاسوس را ما نگفتیم برگردانید به دانشگاه. اینها باید به قوه قضاییه سپرده و محاکمه شوند».
شماری از سوالات هم به شکل غیر مستقیم و غیرمستقیم به تداوم فعالیت گشت ارشاد و برخورد با زنان به دلیل مخالفتشان با حجاب اجباری اختصاص داشت.
مریم شبانی، خبرنگار اندیشه پویا پیش از طرح سوال خود گفت از کلی میانبر و کوچه و پسکوچه گذشته تا به گشت ارشاد برخورد نکند و پزشکیان در پاسخ گفت: «باز هم گشت ارشاد اذیت میکند؟ قرار نبود ادامه دهند، پیگیری میکنم.»
رییس دولت چهاردهم بدون اشاره به جزییات بیشتر، گفت دادستان انقلاب اعلام کرده است گشت ارشاد «حق برخورد» را ندارد.
او در عینحال معترضان و مخالفان حجاب اجباری را خطاب قرار داد و گفت: «از بحثهای توسعه یافتگی، احترام به فرهنگ جامعه است. اینکه عدهای با هنجارشکنی باعث عکسالعمل میشوند اسمش توسعهیافتگی نیست.»
پزشکیان مصداق این هنجارشکنی را «توهین به آنچه عبادت میکند و به آن اعتقاد دارد» خواند.
رییس دولت چهاردهم با حمایت از حجاب اجباری گفت: «اگر به اعتقادات توهین شود، طوری برخورد میشود که درست نیست.»
همزمان با این سخنان او، زنان ایرانی در دومین سالگرد قتل مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد، کارزاری در رسانههای اجتماعی با هشتگ «من یک نفرم، یکی از بیشمار زنان شهر» به راه انداختند و تصاویر خود را بدون حجاب اجباری با این هشتگ منتشر کردند.
پیش از جان باختن مهسا و در تیرماه ۱۴۰۱، فعالان و گروههای مخالف حجاب اجباری کارزار گسترده خود با عنوان «حجاب بیحجاب» را در چارچوب نافرمانی مدنی و به منظور مخالفت عملی با حجاب اجباری و برخوردهای خشونتآمیز حکومتی آغاز کرده بودند.
برجام، آمریکا و تداوم رابطه با چین و روسیه
پزشکیان در پاسخ به سوال خبرنگار یک رسانه چینی، درباره ارتباط میان پکن و تهران گفت: «بیشترین ارتباط ما با چین و روسیه است.»
رییس دولت چهاردهم با تاکید بر اجرای موافقنامه ۲۵ ساله دو کشور، وعده داد: «رابطه ما با چین، استراتژیک خواهد ماند.»
این قرارداد در سالهای گذشته مورد اعتراض شهروندان و فعالان سیاسی در ایران قرار گرفته بود.
مسعود پزشکیان در پاسخ به سوال خبرنگار روسی راشاتودی هم درباره توسعه روابط با روسیه، گفت ارتباط جمهوری اسلامی با روسیه و چین «بسیار خوب بوده» و این روند را ادامه خواهد داد و افزود: «اینطور نیست که اگر با دنیا مذاکره، معامله و صلح کنیم، دوستانمان را فراموش کنیم.»
پزشکیان در بخشی از این نشست، درباره رفع تحریمها و گفتوگوی احتمالی با آمریکا، به ترور اسماعیل هنیه اشاره کرد و گفت: «آنها دلشان میخواهند ما را به جنگ منطقهای بکشانند. ما تا الان خویشتنداری کردهایم.»
او در ادامه گفت: «اما حق پاسخ را در زمان مشخص برای خود محفوظ میدانیم.»
رییس دولت چهاردهم گفت که هر وقت همه کشورهای منطقه «خلع سلاح» شدند میتوان از جمهوری اسلامی انتظار داشت قدرت دفاعی نداشته باشد اما درباره روش خود برای رفع تحریمها پاسخی به سوال خبرنگار نداد.
پزشکیان درباره ارتباط با آمریکا گفت: «ما که دور آمریکا پایگاه نظامی نزدیم و تحریمشان نکردیم. آنها هم نکنند. ما با آنها هم برادریم. کاری نداریم.»
هیات نمایندگی ایالات متحده در شورای حکام، روز ۲۱ شهریور با انتشار بیانیهای گفته بود گسترش برنامه هستهای ایران توجیه صلحآمیز ندارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز روز ۱۹ شهریور در نشست شورای حکام آژانس تاکید کرده بود ذخایر اورانیوم غنیشده جمهوری اسلامی تا سطح ۲۰ درصد و ۶۰ درصد همچنان در حال افزایش است و آژانس، اطلاعات کافی درباره تولید سانتریفیوژها و موجودی آنها در ایران ندارد.
تحویل موشک به حوثیها و روسها
در بخشی از این نشست خبری، خبرنگار الجزیره با طرح موضوع شلیک اخیر موشک از سوی حوثیها به سوی اسرائیل، از مسعود پزشکیان پرسید که آیا جمهوری اسلامی موشک هایپرسونیک یا تکنولوژی آن را به حوثیها داده است؟
پزشکیان در پاسخ گفت که اکنون رفتن «یک نفر» به یمن با یک هفته تاخیر اتفاق میافتد و افزود: «موشک چطور رفته که کسی ندیده؟»
او در ادامه گفت: «ما از این موشکها در ایران نداریم. اینکه حوثیها چنین توانی یافتند کار یکی-دو سال نیست.»
رییس دولت چهاردهم گفت جهان نباید اجازه دهد «این نسلکشی در غزه» اتفاق بیفتد و بعد بگوید ایران (به حوثیها) موشک داده است و بار دیگر تکرار کرد: «ایران چنین موشکی ندارد.»
خبرنگار الجزیره به پزشکیان یادآوری کرد که جمهوری اسلامی موشک هایپرسونیک در اختیار دارد که رییس دولت چهاردهم در پاسخ گفت: «دارد اما از آن نوع ندارد.»
پزشکیان در ادامه گفت: «ما ماهواره به آسمان میفرستیم و قدرت موشکی داریم اما به حوثیها ندادهایم. قبل از جنگ غزه خودشان به تکنولوژی موشک دست یافتهاند.»
غرب جمهوری اسلامی را متهم میکند که با تامین تسلیحاتی حوثیها قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل را نقض میکند و امنیت منطقه و کشتیرانی بینالمللی در آبهای آزاد را به خطر انداخته است.
مقامهای جمهوری اسلامی که بهطور معمول ارسال اسلحه به یمن را تکذیب میکنند اما خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، روز ۹ خرداد امسال گزارش داده بود که جمهوری اسلامی موشک بالستیک ضد کشتی «قدر» را در اختیار حوثیها در یمن قرار داده است.
پزشکیان در پاسخ به سوال رسانهای ژاپنی درباره ارسال موشک از سوی جمهوری اسلامی به روسیه هم، گفت: «درباره ارتباط جمهوری اسلامی با روسیه، با قاطعیت میگویم از وقتی ما آمدیم چیزی به آنها ندادیم.»
او درباره ارسال موشک به روسیه در دولت ابراهیم رئیسی و قبل از آن اظهار بیاطلاعی کرد و گفت: «ممکن است قبلا چیزی داده باشند چون منعی هم نداشته است.»
رییس دولت چهاردهم ادامه داد: «ما با روسیه ارتباط داریم و خواهیم داشت. اعتقاد ما این است که هیچ کشوری نباید به خاک کشور دیگری تجاوز کند.»
پزشکیان در این بخش، دو بار از روسیه با نام «شوروی» یاد کرد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، هفته گذشته در نشستی خبری در لندن با اشاره به تبادل فنآوری هستهای بین ایران و روسیه گفت مسکو محمولهای از موشکهای بالستیک فتح-۲۶۰ ایران را دریافت کرده است.
یک روز پیش از آن و در ۲۴ شهریور، وزیران خارجه گروه ۷ نیز در بیانیهای اقدام جمهوری اسلامی در ارسال موشکهای بالستیک به روسیه را به شدت محکوم کردند.
ایالات متحده، فرانسه، آلمان و بریتانیا نیز روز ۲۰ شهریور از اعمال تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی بهدلیل ارسال موشکهای بالستیک به روسیه خبر دادند.