در نتیجه انفجار پیجرهای حزبالله لبنان، دستکم ۹ نفر کشته و نزدیک به ۳ هزار نفر زخمی شدند که به گفته منابع لبنانی اکثرا از ناحیه صورت و چشم و دست آسیب دیدهاند. شبکه تلویزیونی الحدث گزارش داده در نتیجه این انفجارها نزدیک به ۵۰۰ نفر از اعضای حزبالله بینایی خود را از دست دادند.
درباره این انفجارها گمانهزنیهای زیادی منتشر شده است اما هنوز روشن نیست انفجار نزدیک به ۳ هزار دستگاه پیجر در یک بازه یک ساعته دقیقا به چه شکلی و با چه موادی و با استفاده از چه فنآوری هممان منفجر شدهاند.
آنچه در ادامه میآید مجموعهای خلاصه از دانستههای ما درباره انفجار پیجرهای حزبالله است که رویترز منتشر کرده است.
این انفجارها چه زمانی و در چه مکانهایی رخ دادند؟
انفجارها نزدیک به ساعت ۳:۳۰بعد از ظهر به وقت محلی (۱۲:۳۰به وقت گرینویچ) در منطقه ضاحیه در حومه جنوبی بیروت و در دره بقاع شرقی که از پایگاههای حزبالله است، آغاز شد.
انفجارها نزدیک به یک ساعت به طول انجامید و شاهدان رویترز و ساکنان ضاحیه گفتند که آنها صداهای انفجار را تا ساعت ۴:۳۰بعد از ظهر به وقت محلی (۱۷:۳۰به وقت گرینویچ) میشنیدند.
به گفته منابع امنیتی و بر اساس ویدئوهایی که رویترز بررسی کرده است، برخی از این انفجارها پس از زنگ خوردن پیجرها رخ داد، که باعث شد کاربران آنها، دستشان را روی پیجرها بگذارند یا آنها را برای بررسی صفحه نمایش و خواندن پیام احتمالی به صورت خود نزدیک کنند.
اندازه انفجارها چقدر بود؟
فیلمهایی که رویترز بررسی کرده نشان میدهد، این انفجارها نسبتا محدود بودند. در دو کلیپ جداگانه از فیلمهای دوربینهای مداربسته سوپرمارکتها، انفجارها فقط شخصی که پیجر را همراه خود داشت یا نزدیک به آن بود، مجروح کرد.
در فیلمهایی که از بیمارستانهای لبنان گرفته شده و در رسانههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شد، جراحت افراد عمدتا در سه ناحیه دیده میشود. افرادی که صورت و چشمهایشان آسیب دیده است، افرادی که دستشان آسیبدیده و انگشتهایشان قطع شده است و کسانی که زخمهای عمیقی در ناحیه ران و کمر دارند که احتمالا محل نصب پیجر بوده است.
ویدیوها و گزارشها نشان نمیدهد که انفجار این پیجرها خسارات عمدهای به ساختمانها وارد کرده یا آتشسوزی ایجاد کرده باشند.
چه نوع پیجرهایی منفجر شدند؟
تصاویر پیجرهای نابودشده که رویترز بررسی کرده و قالب و برچسبهایی روی پشت آنها نشان میدهد که این پیجرها با پیجرهای ساخته شده به دست شرکت تایوانی گلد آپولو همخوانی دارند.
این شرکت تاکنون در این مورد اظهانظر نکرده و نه حزبالله و نه این شرکت هم به سوالات رویترز در این باره پاسخ ندادند.
دو منبع آشنا به عملیات حزبالله به رویترز گفتند که این گروه با این هدف که ردیابی اعضا آنها از سوی اسرائیل غیرممکن شود، این پیجرها را برای ارتباطات داخلی تهیه کردند.
سه منبع امنیتی هم به رویترز گفتند پیجرهایی که منفجر شدند، جدیدترین مدلهایی بودند که حزبالله در ماههای اخیر وارد کرده بود.
نیویورک تایمز به نقل از چند مقام آگاه گزارش داد اسرائیل مواد منفجره را در داخل پیجرهایی که حزبالله به شرکت تایوانی «گولد آپولو» سفارش داده بود، کار گذاشته بود.
بر اساس این گزارش، اسرائیل مواد منفجره را پیش از ورود این پیجرها به لبنان در داخل آنها جاسازی کرده بود.
نیویورک تایمز گزارش داده حزبالله در جریان این معامله بیش از سه هزار پیجر به شرکت تایوانی گولد آپولو سفارش داده شده بود.
حزبالله سه هزار پیجری را که از این شرکت تایوانی خریده است بین اعضای خود در نقاط مختلف لبنان توزیع کرده و برخی از آنها را به متحدانش در ایران و سوریه داده بود.
چه چیزی باعث انفجار پیجرها شد؟
حزبالله اعلام کرد که دستگاههای آنها در حال انجام تحقیقات گسترده امنیتی و علمی برای شناسایی علل این انفجارهای همزمان هستند.
حزبالله لبنان در بیانیهای اسرائیل را عامل انفجار پیجرها در سراسر لبنان اعلام کرد و این حادثه را «تجاوز جنایتکارانه» خواند و تهدید کرد اسرائیل را به دلیل انفجار پیجرها «مجازات» خواهد کرد.
رسانهها به نقل از منابع دیپلماتیک و امنیتی درباره شیوه انفجار این پیجرها گمانهزنیهای زیادی مطرح کردهاند.
اسکاینیوز عربی به نقل از منابع آگاه گزارش داد که موساد ماده انفجاری «پینتریت» در باتریهای پیجرهای حزبالله لبنان جاساز کرده بود و افزایش دمای باتریها از راه دور منجر به انفجار آنها شد.
یک منبع امنیتی لبنانی به سیانان گفت پیجرهایی که منفجر شدند جدید بوده و حزبالله در ماههای اخیر خریداری کرده بود.
این منبع اطلاعات دقیقی درباره تاریخ دقیق خرید پیجرها یا مدل آنها ارائه نداده است.
همزمان یک مقام حزبالله به آسوشیتدپرس گفته پیجرهایی که این گروه استفاده کرده ابتدا داغ شده و سپس منفجر شدند.
یک کارشناس سابق مهمات ارتش بریتانیا هم به بیسیسی گفت این دستگاهها احتمالا هر کدام بین ۱۰ تا ۲۰ گرم مواد منفجره نظامی قوی را در خود جای داده بودند که درون یک قطعه الکترونیکی جعلی پنهان شده بود. به گفته این کارشناس، این مواد با سیگنالی مانند یک پیام متنی الفبایی فعال میشدند.
نیویورک تایمز به نقل از چند مقام آگاه گزارش داد اسرائیل مواد منفجره را در داخل پیجرهایی که حزبالله به شرکت تایوانی «گولد آپولو» سفارش داده بود، کار گذاشته بود.
بر اساس این گزارش، اسرائیل مواد منفجره را پیش از ورود این پیجرها به لبنان در داخل آنها جاسازی کرده بود.
نیویورک تایمز گزارش داده حزبالله در جریان این معامله بیش از سه هزار پیجر به شرکت تایوانی گولد آپولو سفارش داده شده بود.
حزبالله سه هزار پیجری را که از این شرکت تایوانی خریده است بین اعضای خود در نقاط مختلف لبنان توزیع کرده و برخی از آنها را به متحدانش در ایران و سوریه داده بود.
رویترز میگوید بر اساس آنچه در کتاب «بلند شو و تو اول بکش»، نیروهای اطلاعاتی اسرائیل پیش از این نیز بمبهایی را در تلفنهای شخصی دشمنان خود کار گذاشتهاند.
هکرها نیز پیش از این توانستهاند کدهای مخرب را به دستگاههای شخصی تزریق کنند که در برخی موارد باعث داغ شدن و انفجار آنها شده است.
رد فرضیه گرم شدن باطریها
پل کریستنسن، کارشناس ایمنی باتریهای لیتیوم یونی در دانشگاه نیوکاسل، به رویترز گفت خسارات ناشی از این انفجارها با موارد شناختهشده از خرابی چنین باتریهایی در گذشته سازگار به نظر نمیرسد.
آفودیکه ازیکویه، استاد مهندسی مکانیک در دانشگاه تگزاس در آستین به رویترز گفته انچه باعث تردید در بروز این انفجارها به دلیل داغ شدن باتریها میشود این است که معمولا تنها باتریهای کاملا شارژ شده میتوانند آتش بگیرند یا منفجر شوند: «در شارژ زیر ۵۰ درصد، باتری گاز و بخار تولید میکند، اما نه آتش و انفجار. این بسیار بعید است همه افرادی که پیجرهایشان از کار افتاد، باتریهایی کاملا شارژ شده داشته باشند.»
مقامات چه گفتهاند؟
وزارت خارجه لبنان این انفجارها را یک «حمله سایبری اسرائیلی» خواند، اما نگفت بر اساس چه اطلاعاتی به این نتیجه رسیده است.
وزیر اطلاعات لبنان گفت این حمله نقض حاکمیت لبنان است و وزیر بهداشت لبنان گفت همه امیدوار بودند طرفین به سمت پایان درگیریها یا نوعی آتشبس در حرکت هستند، اما این واقعه تنشها را به شدت تشدید میکند و اسرائیل مقصر واضح این حادثه است.
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت که این کشور در انفجار پیجرهای اعضای حزبالله لبنان نقشی نداشته است و گفت در حال جمعآوری اطلاعات درباره انفجار پیجرها در لبنان هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین گفت تشدید تنش نظامی به هدف اسرائیل برای بازگرداندن آوارگان اسرائیلی به شمال کمکی نخواهد کرد.
پنتاگون اعلام کرد که ایالات متحده در انفجارهای پیجرهای حزبالله در لبنان که منجر به کشته شدن حداقل هشت نفر و زخمی شدن نزدیک به سه هزار نفر شد، دخالتی نداشته است.
پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون، در یک نشست خبری گفت: «تا جایی که میدانم، آمریکا هیچ دخالتی در این موضوع نداشته است. باز هم میگویم این حادثه را زیر نظر داریم.»
این حملات چه تاثیری بر درگیری اسرائیل و حزبالله میگذارد؟
تحلیلگران معتقدند این واقعه میتواند تنش بین اسرائیل و حزبالله را که از زمان آغاز جنگ اسرائیل و حماس در غزه در اکتبر گذشته، با هم درگیریهای متناوب داشتهاند، تشدید کند.
اما کارشناسان میگویند با توجه به اینکه هیچ یک از طرفین مایل به جنگ تمام عیار نیستند و آمریکا هم تلاش کرده مانع چنین جنگی شود، هنوز تردید دارند که این واقعه منجر به یک جنگ همهجانبه بین اسرائیل و حزبالله شود.
متیو لویت، معاون سابق دفتر اطلاعاتی وزارت خزانهداری آمریکا و نویسنده کتابی درباره حزبالله، گفت انفجار پیجرها میتواند عملیاتهای حزبالله را برای مدتی مختل کند.
جاناتان پانیکوف، معاون سابق افسر اطلاعات ملی آمریکا در خاورمیانه هم به رویترز گفت که حزبالله ممکن است بزرگترین شکست ضد اطلاعاتی خود در دهههای اخیر را کماهمیت جلوه دهد، اما افزایش تنشها میتواند در صورت تداوم ناکامیهای دیپلماتیک به جنگ تمامعیار منجر شود.