کمیته نوبل روز چهارشنبه ۱۸ مهر، دیوید بیکر از آمریکا را برای طراحی محاسباتی پروتئینها و دمیس هسابیس و جان جامپر از انگلیس را به خاطر پیشبینی ساختار پروتئینها، به عنوان برگزیدگان دریافت جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴ معرفی کرد.
بر اساس بیانیه کمیته علمی نوبل، نیمی از این جایزه به دیوید بیکر برای تحقیق درباره طراحی رایانشی پروتئین تعلق میگیرد و نیمی دیگر، به طور مشترک به دمیس هسابیس و جان جامپر، محققان دیپمایند گوگل در انگلیس برای پیشبینی ساختار پروتئین میرسد.
بیکر، متولد ششم اکتبر ۱۹۶۲، بیوشیمیدان و زیستشناس محاسباتی آمریکایی است که به دلیل پیشگام بودن در طراحی پروتئین و پیشبینی ساختارهای سهبعدی آنها شناخته میشود.
او که استاد بیوشیمی در دانشگاه واشینگتن و یکی از پژوهشگران موسسه هاوارد هیوز است، بیش از ۱۲ شرکت بیوتکنولوژی بنیان گذاشته و در لیست ۱۰۰ فرد تاثیرگذار در حوزه سلامت مجله تایم در سال ۲۰۲۴ قرار گرفته است.
بیکر بهخاطر توسعه الگوریتم «روزتتا» برای پیشبینی و طراحی پروتئینها شهرت دارد و همچنین پروژههایی مانند فولدیت که یک بازی محاسباتی برای پیشبینی ساختار پروتئینهاست، ایجاد کرده است.
تحقیقات او بهطور گستردهای در زیستشناسی مولکولی و بیوشیمی استفاده میشود و بیش از ۶۰۰ مقاله علمی منتشر کرده است.
جان مایکل جامپر، دانشمند ارشد آمریکایی در شرکت دیپمایند تکنولوژیز است. او همراه تیم خود، «آلفافولد»، یک مدل هوش مصنوعی را توسعه داده که توانایی دارد ساختار پروتئینها از توالی اسیدهای آمینه را با دقت بالا پیشبینی کند.
سال ۲۰۲۱، مجله علمی نیچر او را به عنوان یکی از ۱۰ شخصیت برجسته علمی در لیست سالانه خود معرفی کرد.
تحقیقات جامپر بر روی الگوریتمهای پیشبینی ساختار پروتئین متمرکز است.
آلفافولد به عنوان اولین الگوریتم یادگیری ماشینی که توانست ساختار سهبعدی پروتئینها را با دقت بالا پیشبینی کند، شناخته میشود. جامپر به خاطر این دستاورد جوایز متعددی از جمله جایزه بریکثرو در علوم زیستی، جایزه گایردنر کانادا و جایزه لسکر را دریافت کرده است.
دمیس هسابیس، متولد ۲۷ ژوییه ۱۹۷۶، دانشمند علوم کامپیوتر، پژوهشگر هوش مصنوعی و کارآفرین بریتانیایی-قبرسی است.
او به عنوان مدیرعامل و یکی از بنیانگذاران شرکت دیپمایند و آیزومورفیک لبز شناخته میشود و همچنین به عنوان مشاور هوش مصنوعی دولت بریتانیا فعالیت میکند.
هسابیس در دوران حرفهای اولیه خود به عنوان برنامهنویس هوش مصنوعی بازیهای ویدیویی کار میکرد و در طراحی بازیها نیز تخصص داشت.
او در سالهای بعد به تحصیلات عالی در حوزه علوم اعصابشناختی روی آورد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه کالج لندن دریافت کرد.
هسابیس جوایز متعددی از جمله جایزه بریکثرو، جایزه بینالمللی گایردنر کانادا و جایزه لسکر را برای تحقیقات پیشگامانهاش دریافت کرده و در سال ۲۰۲۴ برای خدماتش به هوش مصنوعی به «مقام شوالیه» دست یافته است.
برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۳
مونگی باوندی، لوئیس بروس و الکسی اکیموف در سال ۲۰۲۳، به خاطر دستاوردهایشان در زمینه ایجاد نقاط کوانتومی، موفق به دریافت جایزه نوبل شیمی شدند.
نقاط کوانتومی، ذراتی فوقالعاده کوچک هستند که اندازه آنها تقریبا یک میلیون برابر کوچکتر از سر یک سوزن است. این نقاط به دلیل اندازههای مختلف خود، قادر به تولید رنگهای متنوعی از نور هستند و کاربردهای گستردهای در فنآوریهای نوری و الکترونیکی دارند.
برندگان نوبل فیزیک ۲۰۲۴
کمیته نوبل در روزهای گذشته برندگان جایزه نوبل پزشکی و فیزیک ۲۰۲۴ را نیز معرفی کرد.
این کمیته روز سهشنبه ۱۷ مهر، جان هاپفیلد و جفری هینتون را برای اکتشافات و اختراعاتی اساسی که یادگیری ماشین را با شبکههای عصبی مصنوعی امکانپذیر میکند، به عنوان برندگان جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۴ معرفی کرد.
برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۴
روز دوشنبه، کمیته نوبل در موسسه کارولینسکا در استکهلم سوئد، ویکتور آمبروس و گری روکون را به عنوان برندگان جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی سال ۲۰۲۴ معرفی کرد.
آنان این جایزه را بر بستر کشف میکرو آر.ان.ایها به خود اختصاص دادند که اصل جدیدی را در تنظیم ژنتیکی معرفی کرده و نشان داده است این مولکولها برای موجودات چندسلولی، از جمله انسان، ضروری هستند.
جایزه نوبل
جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵ به وسیله آلفرد نوبل، شیمیدان و مخترع سوئدی، بنیانگذاری شد.
نوبل، مخترع دینامیت، پس از مواجهه با انتقادات درباره آثار مخرب اختراعش، در وصیتنامهاش تصمیم گرفت ثروت خود را بهمنظور اعطای جوایز به افرادی که بزرگترین دستاوردها را در زمینههای فیزیک، شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی، ادبیات و صلح به دست میآورند، وقف کند.
هدف او از این اقدام، تشویق نوآوریهایی بود که به نفع بشریت باشد.
اولین جوایز نوبل در سال ۱۹۰۱ اهدا شدند.
در طول سالها، جایزه نوبل به یکی از معتبرترین و شناختهشدهترین جوایز در سطح جهان تبدیل شده است.
علاوه بر جوایز اصلی، در سال ۱۹۶۸ بانک مرکزی سوئد نیز جایزهای در زمینه علوم اقتصادی به یاد آلفرد نوبل تاسیس کرد که به آن جایزه نوبل اقتصاد گفته میشود.
فرایند انتخاب برندگان با دقت و از طریق کمیتههای علمی و کارشناسی مرتبط انجام میشود و اسامی نامزدها و سایر اطلاعات در مورد نامزدی و روند انتخاب، تا ۵۰ سال بعد فاش نمیشود.
نوبل ادبیات ۲۰۲۴
روز پنجشنبه ۱۹ مهر، برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ اعلام خواهد شد.
در سال ۲۰۲۳، یون فوسه، نویسنده نروژی، به دلیل آثار برجستهاش در ژانر نمایشنامه و داستانهای تخیلی، به ویژه موضوعات الهیاتی، موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد.
آکادمی سوئد در بیانیه خود به طور خاص از رمان چند جلدی فوسه با عنوان «سپتولوژی» قدردانی کرد.
این اثر درباره یک نقاش است که در آن به موضوعاتی چون مرگ، حافظه، اعتیاد به الکل و هنر پرداخته و تامل میکند.
نوبل صلح ۲۰۲۴
روز جمعه ۲۰ مهر، کمیته صلح نوبل، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۴ را معرفی خواهد کرد.
در سال ۲۰۲۳، نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران، برنده این جایزه شد و کمیته نوبل نروژ از او به خاطر «مبارزه علیه ستم بر زنان در ایران و مبارزه برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه» قدردانی کرد.
این جایزه توجه بینالمللی را به مبارزه برای حقوق زنان در ایران معطوف کرد؛ جایی که زنان پس از کشته شدن مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد در پاییز ۲۰۲۲، در اعتراض به خیابانها آمدند.
محمدی، بعد از شیرین عبادی دومین ایرانی است که این جایزه را به خود اختصاص داده است.
او پنجمین فردی بود که در حبس این جایزه را دریافت کرد.
نوبل علوم اقتصادی
به گفته کمیته نوبل، روز دوشنبه ۲۳ مهر، برنده جایزه نوبل علوم اقتصادی ۲۰۲۴ معرفی خواهد شد.
در سال ۲۰۲۳، پروفسور کلودیا گلدین، اقتصاددان برجسته دانشگاه هاروارد، این جایزه را برای تحقیقات خود در زمینه بررسی نقش زنان در بازار کار دریافت کرد.
گلدین با تحلیل بیش از ۲۰۰ سال دادههای نیروی کار ایالات متحده، نشان داد نرخ اشتغال و شکاف دستمزد جنسیتی نه تنها به عوامل اقتصادی، بلکه به تغییرات در هنجارهای اجتماعی مرتبط با آموزش و نقش زنان در خانه و خانواده بستگی دارد.
گلدین سومین زنی بود که برنده جایزه نوبل اقتصاد شد؛ جایزهای که تاکنون به ۹۰ مرد اهدا شده است.