مسعود پزشکیان که در جریان کارزارهای انتخاباتی خود بارها به موضوع اخراجهای گسترده استادان و دانشجویان به دلایل سیاسی اشاره کرده بود، در سخنرانیاش در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاهها اشارهای به این موضوع نکرد. او همچنین حرف وزیر علوم درباره کمبود بودجه دانشگاهها را رد کرد.
مراسم رسمی آغاز سال تحصیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، روز شنبه ۲۱ مهر با سخنرانی رییس دولت چهاردهم و حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در دانشگاه تهران برگزار شد.
سکوت پزشکیان درباره استادان و دانشجویان اخراجی در حالی بود که او پیش از این و در مراسم معارفه وزیر جدید علوم، خواستار بازگشت دانشجویان معترض اخراجشده از دانشگاهها و بازنگری در پرونده استادان اخراجی شده بود.
ساعاتی پس از این اظهارات پزشکیان بود که مصطفی رستمی، رییس نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در دانشگاهها، واکنش نشان داد و تلویحا این پیام را ارسال کرد که چنین خواستهای از سوی هسته سخت قدرت پذیرفته نخواهد شد.
در روزهای بعد از این سخنان نیز احکام محرومیت از تحصیل دو دانشجوی دیگر صادر شد.
رد سخنان وزیر
پزشکیان در سخنرانی روز شنبه خود بدون نام بردن از وزیر علوم گفت: «یکی از عزیزان گفتند که دانشگاه منابع کم دارد. در خارج منابع دانشگاهها را دولت میدهد یا دانشگاه خودش درآمد دارد؟ هر دو. ولی بیشتر خودش درآمد دارد. ما اگر بخواهیم مشکلاتمان را حل کنیم، باید استادان دانشگاه به ما کمک کنند تا مشکلات جامعه حل شود. قرارداد ببندند و کاری کنند که گره باز شود.»
رییس دولت چهاردهم در حالی از درآمدزایی دانشگاهها در کشورهای خارجی گفت که به میزان نفوذ حاکمیت جمهوری اسلامی در نهاد دانشگاه و کارکردهای ایدئولوژیک آن برای حکومت، اشاره نکرد.
او افزود: «هر استاد دانشگاهی میتواند گرهای را باز کند؛ اعم از اقتصاد، کشاورزی، صنعت، فرهنگ، جامعه شناسی و .... ما اگر در جامعه مشکل داریم، ببینیم اگر یک استاد داریم که میتواند مشکل ما را در این سیستم اداری حل کند، با او قرارداد ببندیم تا مشکل ما را حل کند.»
این اظهارات در واکنش به سخنرانی سیمایی صراف، وزیر علوم بود که گفت: «تمام بودجه دانشگاهها و مراکز آموزشی ما کمتر از بودجه یک دانشگاه برتر در جهان است.»
سیمایی صراف اضافه کرد: «تمام بودجه آموزش عالی کمتر از سه درصد از بودجه کشور است و اگر مبلغ ارزی آن را در نظر بگیریم، کمتر از ۵۰ درصد سال ۱۳۹۰ است.»
او گفت: «دانشگاه ما به شدت نیازمند توجه بیشتری است. اکنون و در فصل بودجه با تمام دشواریهایی که در کشور وجود دارد باید به بودجه دانشگاهها توجه کرد.»
بیتوجهی حکومت به وضعیت دانشگاهها در سالهای اخیر در کنار سرکوب اعتراضات صنفی و مدنی دانشجویان، موجب افت کیفیت دانشگاهها و مهاجرت گسترده اهالی دانشگاه شده است.
وزیر علوم با اشاره به همین موج مهاجرت گفت: «اگر منابع مالی این برنامه که مجلس تدارک دیده است تامین شود، به رشد علمی و خیزش علمی میرسیم. همچنین میتوانیم جلوی مهاجرت را بگیریم و ادعا کنیم برای جامعه آموزش عالی، زندگی عزتمندانه را تدارک دیدیم.»
پیش از این و در سال ۱۳۹۲، حسن روحانی نیز همچون پزشکیان وعده بازگشت دانشجویان محروم از تحصیل را داد اما وقتی دانشجویان محروم خواستند به دانشگاه بازگردند، نهادهای امنیتی مانع شدند و تا توبهنامه یا تعهد کتبی نگرفتند، اجازه بازگشت افراد به دانشگاه را ندادند.
قبل از آن نیز مصطفی معین، وزیر علوم در دولت محمد خاتمی، با اشاره به همین مدیریت دانشگاه از سوی نهادهای تحت نظر علی خامنهای و فقدان توانایی در تغییر وضعیت، در نامه استعفایش به «دخالتها و تعرضهای نهادها و شوراهای غیرمسئول یا غیرپاسخگو» اشاره کرده بود.
در دولت ابراهیم رئیسی، محمد مقیمی، رییس وقت دانشگاه تهران، از افزایش پذیرش بدون کنکور اعضای الحشد الشعبی، نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق خبر داد و گفت این افراد در این دانشگاه آموزش نظامی نمیبینند و در زمینه مدیریت تحصیل میکنند.
اواخر تیر سال گذشته جمعی از فعالان دانشجویی دانشگاه تهران با انتشار بیانیهای، حضور نیروهای حشد الشعبی و امثال آنان را در دانشگاههای ایران، «لشکرکشی به دانشگاه» خواندند و گفتند در برابر پذیرش آنان مقاومت خواهند کرد.
آنها تاکید کردند پیشتر نیز دانشگاه با «حذف، تعلیق و سرکوب» از دانشجو خالی و محل حضور «بهاصطلاح استادان وابسته و شبهنظامیان بسیج» شده بود و حالا نیروهای عاریتی گروههای نظامی عراقی قرار است «جایگزین دانشجو» شوند.