محمدرضا عارف، از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، با حکم مسعود پزشکیان به عنوان معاون اول رییس جمهوری منصوب شد. عارف در دوره دوم ریاست جمهوری محمد خاتمی هم معاون اول رییس جمهوری بود.
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، روز یکشنبه هفتم مرداد و ساعاتی پس از برگزاری مراسم تنفیذ، حکم انتصاب عارف از سوی پزشکیان را منتشر کرد.
پزشکیان در این حکم، بار دیگر بر اجرای «چشم‌انداز، سیاست‌های کلی، و برنامه هفتم» تاکید کرده است.
پزشکیان همچنین در حکمی جداگانه، محسن حاجی‌میرزایی، وزیر پیشین آموزش و پرورش را به عنوان رییس دفتر رییس جمهوری منصوب کرد.
حاجی‌میرزایی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ به‌عنوان دبیر هیات دولت و از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ در دولت حسن روحانی، وزیر آموزش و پرورش بود.
معاون اول رییس جمهوری ایران دومین مقام عالی‌رتبه در هیات دولت جمهوری اسلامی ایران پس از رییس جمهوری است.
او وظیفه اداره هیات وزیران در غیاب رییس جمهوری و مسئولیت هماهنگی سایر معاونان رییس جمهوری را بر عهده دارد.
عارف پیش از آن که معاون اول محمد خاتمی شود، سابقه وزارت و ریاست بر دانشگاه تهران را داشت.
او پس از دوران ریاست جمهوری خاتمی نیز در مجلس دهم، ریاست فراکسیون امید مجلس را بر عهده داشت.
پیش‌تر علی مطهری در مصاحبه با یک ویژه‌نامه روزنامه سازندگی گفته بود علی لاریجانی و محمدرضا عارف در مجلس دهم «همیشه گوش‌به‌زنگ بیت [رهبری] بودند.»
او در جریان انتخابات اخیر که با تحریم گسترده از سوی مردم مواجه شد، گفت: «خدا را شاکریم که دشمنان ما از احمق‌ها هستند.»
همچنین چند سال پیش، اظهارات حمیدرضا عارف، پسر عارف درباره «ژن خوب» جنجالی شده بود. او گفته بود که دلیل پیشرفتش در گرفتن مناصب دولتی «ژن خوب» است.
فرزند عارف در زمان ریاست پدرش در فراکسیون امید مجلس، به عنوان عضو شورای مشورتی در سازمان منطقه آزاد کیش منصوب شد.
خبرگزاری فارس و برخی رسانه‌ها این خبر را با عنوان «ژن خوب پست گرفت» منتشر کردند.
عارف همچنین درباره رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور گفته است که این رسانه‌ها «در چند سال اخیر یک هدف را دنبال کرده‌اند و آن هم تخریب هدفمند اصلاح‌طلبان بوده است، چرا که می‌دانند بقای نظام به حضور اصلاح‌طلبان پیوند خورده است.»